Castellanos

Por a suya importancia numerica, a posición central y a importancia de l'idioma como vehiclo de comunicación entre os diferents pueblos d'a peninsula, a Espanya unificata ha tendito a identificar-se con o pueblo castellano mes que con atros pueblos peninsulars, en especial dimpués d'a Guerra de Succesión Espanyola. D'esta traza os habitants de Castiella no fan distinción entre a suya identidat castellana y a suya identidat espanyola,^[5] como si que han feito siempreo os bascos u dende o sieglo XIX os catalans.

Os andaluces y murcians historicament s'han identificato como castellanos pero actualment no se gosan identificar como tals, por a suya posición periferica, por tener atros centros politicos, y haber desembolicato diferencias culturals.

Tamién dende as rechión_nativa1 perifericas d'o nord-este s'identifica "castellano" dende o punto de vista etnolingüistico con cualsiquier habitant d'Espanya que parle castellano como luenga materna. D'esta traza pueblos en un grau abanzato de perduga d'a luenga propia como os aragoneses, navarros y leyoneses son identificatos como castellanos por part d'os catalans y valencianos.

En un amplo territorio como Castiella os modos de vida tradicionals son muito variatos. En o medio rural castellano ye muito extendillata una agricultura cerealistica extensiva, y en o pasato una transhumancia de bestiar ovín destinato a la producción lanera (a Mesta), controlata por a monarquía. Tamién bi ha zonas de vinyas y oliverals. De fueras d'en o Reino de Murcia, en os territorios habitatos historicament por os castellanos no s'ha desembolicato una agricultura mediterrania de reganos d'a mida d'a Huerta Valenciana u a val d'Ebro.

A etnochenesi d'o pueblo castellano se troba entre l'alta Edat Meya y a baixa Edat Meya tierras d'o norte d'a provincia de Burgos y sud de Cantabria, que representaban a muga oriental d'o Reino Astur-Leyonés, repoblato baixo unas condicions especials con labradors militarizatos que se rechiban por un dreito propio diferent a lo "Fuero Chuzgo" d'o resto d'o reino. A tierra de Castiella se constituyó en condau, y s'independizó d'o Reino de Leyón, pa dimpués convertir-se en un reino independient.

O Reino de Castiella creixió muito en os sieglos que duró a reconquiesta, y con a ocupación d'o centro y sud d'a Peninsula Iberica os castellanos se convertioron en o principal grupo etnolingüistico u nación d'esta peninsula.^[6] Os mozarabes d'a meseta sud s'asimoloron a los castellanos.

Con a unificación d'as coronas de Castiella y Aragón a fins d'o sieglo XV os castellanos representoron por o suyo peso demografico o pueblo mes important politica y culturalment d'os estaus baixo a sobiranía d'os reis d'Espanya,^[6] y dende ixe inte a historia d'os castellanos ye enreligata con a historia d'Espanya. A creyacioń d'a Universidat de Salamanca creya foco de cultura castellana y en castellano en o sud d'o Reino de Leyón contribuye a castellanizar cultural y lingüisticament a los leyoneses locals, que son entre meyo d'os leyoneses d'a norte y d'os estremenyos d'orichen y luenga leyonesa. En o sieglo XVI avanza tamién a castellanización lingüistica, cultural y politica d'os aragoneses d'a val d'Ebro y as comunidaz aragonesas.

• (es) Gonen, Amiram. Diccionario de los pueblos del mundo. Anaya&Mario Muchnik, 1996. ISBN 978-8479793500.

• Castiella.
• Condau de Castiella.
• Reino de Castiella.
• Corona de Castiella.
• Nacionalismo castellano.