Arizkun

	Arizkun
	Localidat de Navarra
	Anvista cheneral d'o nuclio d'Arizkun; Anvista cheneral d'o nuclio d'Arizkun.
Entidat; • Estau; • Comunidat; • Municipio	Localidat; Espanya; Navarra; Baztan
Población; • Total	; 565 hab. (2018)
Altaria; • Meyana	; 278 m.
Distancia; • 57 km	; enta Pamplona
Codigo postal	31700
Chentilicio	arizkundar (en basco)
Patrons	Sant Chuan Baptista
Coordenadas	43° 10’25’’N 1°29’ 6’’U
	Arizkun Arizkun en Navarra

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Arizkun (Arizcun en castellano) ye un lugar d'o municipio de Baztan, situato en a val de Baztan, Navarra. Ta plegar-ie s'ha de prener la N-121b y una vez pasato Elizondo pillar l'esbarre a man dreita que marca Arizkun. Poseye cuatre barrios: Aintzialde, Bozate, Ordoki y Pertalats. Amés d'estos, tamien tien as agrupacions de casas de Otsanaiz, San Blas y Bergara, y os grupos de caseríos que forman en conchunto Aritzakun. Seguntes o censo de l'1 de chinero de 2010, o lugar teneba 610 habitants.^[1]

Mugas

Arizkun fa muga con Amaiur enta lo nord, con Azpilikueta a l'ueste, con Erratzu a l'este y con Elbete y Elizondo a lo sudueste.

	Amaiur
Azpilkueta		Erratzu
Elbete y Elizondo

Historia

Dende 1366 os suyos habitants ya yeran consideratos como fidalgos y en o sieglo XVIII yera lo nuclio mas poblato d'a val, con 114 vecins, 31 moradors, 21 casas de pobres y cinco palacios. Tamién ha estato important lo peso d'as industrias tradicionals; en 1849 contaba ya con telars de lienzos, una fabrica d'auguardient, y dos molins fariners. Hue ye lo barrio d'Ordoki qui reculle ista tradición y aplega a mayor parte d'a industria d'o lugar.^[2]

Demografia y habitants

Habitantes de Arizkun
2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
644	644	656	650	627	622	638	632	631	629	610

Barrios

Aintzialde
Bozate, famoso por estar o puesto an i habió una d'as zagueras comunidaz conoixitas de cagotz
Ordoki
Pertalats

Mitolochia

L'antiga creyencia en sers mitolochicos, como las lamias, se veye reflectata en a toponimia d'o lugar; asinas en a microtoponimia amaneixen os termins de: Lamiputzu (pozo d'as lamias, en basco), que ye una gorga an se diz que as lamias i apareixeban en os suyos cantos alisando-se los suyos cabellos con peines doraus. Podendo-se-ie trobar amán tamién o Palacio de Goienetxe, altrament conoixito como Lamiarrita.^[2]

Fiestas y celebracions

O *Sagar Dantza* d'Arizkun ("A Danza d'a Manzana"). 2008.

Inauteak u "Garrastolendas", se celebran anyalment a viespra d'o miercols de cenisas, adintro d'os garrastolendas se celebran estos días:
- Chueves: egunttunttuna, fiesta infantil.
- Domingo y lunes, os chóvenes d'a localidat van demandando casa a casa.
- O martes de maitins baila o sagardantza ("baile d'a manzana"). A mediodía os personaches ditos Hartza eta bere segizioak: Hartzazaina, damak, mozorroak, musikariak... (l'Onso y os seguidors: o guardian de l'onso, as damas, os enmascaratos, los musicos...) recorren o lugar.
Arizkungo bestak, "Fiestas de Arizkun", se celebran o 24 de chunio, Día de Sant Chuan (San Joan Eguna).

Edificios

Santxotena Museoa, en o barrio de Bozate
Monesterio d'a Virchen Maria d'os Ángels, siglo XVIII.
Palacio d'Ursua, siglo XIV. Se troba situato en o barrio de Bozate. Ye un palacio de cabo d'armería d'un d'os linaches mas antigos de Navarra (Ursuako jauregia, en basco).
Palacio de Goienetxe tamién conoixito como Lamiarrita.
Casas nobiliarias de Etxeberria y Iturraldea.
Palacio de Bergara, Palacio cabo d'armeria y antiga torre medieval (Bergara jauregia, en basco).