Denys Lasdun

Sir Denys Louis Lasdun, CH, CBE (* 8 September 1914 in Kensington, Londen; † 11 Januarie 2001 in Fulham, Londen) was een van die vernaamste Britse argitekte van sy tyd, met 'n loopbaan wat in die vroeë 1930's begin en die ontwikkeling van die Modern Movement of moderne beweging in die Britse boukuns noukeurig gevolg het.

Denys Lasdun
Gebore	(1914-09-08)8 September 1914 Kensington, Londen, Engeland
Sterf	11 Januarie 2001 (op 86) Fulham, Londen, Engeland
Nasionaliteit	Verenigde Koninkryk
Beroep	Argitek
Bekend vir	Royal National Theatre Universiteit van Oos-Anglië
Ouer(s)	Nathan en Jolie Lasdun

Lasdun is in 'n kunssinnige familie gebore. Sy vader, Nathan Lasdun (1879−1920), 'n ingenieur en sakeman wat oorlede is toe Denys eers vyf jaar oud was, was 'n neef van die kunstenaar Léon Bakst wat internasionale bekendheid verwerf het met sy ontwerpe vir die Russiese balletgeselskap Ballets Russes. Sy moeder Julie (1884−1963) was 'n pianis, en so het Denys grootgeword onder musici. Sy nou verbintenis met kuns is in 1954 voortgesit toe hy met Susan Bendit in die huwelik getree het wat – ná haar skoolloopbaan by die Camberwell-kunsskool – grafiese kuns gestudeer het en later ook as skrywer werksaam was. Die jong egpaar het hul huweliksreis na die Verenigde State onderneem waar hulle moderne boukuns besigtig het. Susan was vertroud met die wese en vraagstukke van moderne argitektuur. Sy was later betrokke by die interieurontwerp en kleurskema vir die National Theatre in Londen en ander geboue.^[1]

Ná sy opleiding by die Architectural Association, wat hy sonder 'n diploma verlaat het, het Lasdun onder die invloed van twee strominge in die boukuns gekom – dié van buitelandse argitekte wat vanaf die vroeë 1930's die argitektoniese vormtaal van die moderne Internasionale Styl in die Verenigde Koninkryk met sy sterk historiese boutradisies ingevoer het, en dié van Engelse Barokstylboukuns wat deur argitekte soos Nicholas Hawksmoor verteenwoordig is.

Lasdun se eie styl is later gekenmerk deur Le Corbusier se "Vyf Punte van 'n Nuwe Argitektuur" asook 'n eenvoudige vormtaal waarin beton en glas, 'n nuwe gevoel van ruimte en sy strewe na 'n gepaste argitektoniese toneel vir die moderne lewe. Op dié Manier was hy een van die mees vooraanstaande Britse argitekte wat daarin geslaag het om Le Corbusier se erfenis met die Engelse leefstyl te laat versmelt. Nogtans kan sy argitektoniese werk nie maklik gekategoriseer word nie en volg sy ontwerpe eerder style wat met Frank Lloyd Wright of Alvar Aalto verbind word as dié van modernistiese meesterargitekte soos Le Corbusier of Ludwig Mies van der Rohe.^[2]

Die twee belangrikste buitelandse argitekte, wat hulle in die Verenigde Koninkryk gevestig het en met wie Lasdun saamgewerk het, was die Kanadees Wells Coates en Berthold Lubetkin wat oorspronklik in Parys werksaam was. Lasdun het twee jaar lank met Coates saamgewerk voordat hy in 1938 as vennoot by Tecton aangesluit het, 'n praktyk wat deur Lubetkin gestig is. Nog in dieselfde jaar het Lasdun 'n woonhuis in die Londense buurt Bayswater ontwerp wat in baie opsigte die voorbeeld van Le Corbusier se Maison Cook te Parys gevolg het.

Lasdun se ontwerpe vir openbare geboue, wat noukeurig aangepas is by hul onmiddellike landelike of stedelike omgewing, was daarop gemik om sosiale interaksie te bevorder. Vir Britse universiteite het hy dié doelwit in die 1960's probeer bereik deur hele tonele te ontwerp wat uit beton gevorm is. In 1963 is sy ontwerp vir die voorgestelde National Theatre in Londen as wenner in 'n kompetisie aangewys. Vir Lasdun was die bou van 'n skouburg, 'n taak wat hy nooit tevore aangepak het nie, 'n besondere uitdaging. Dit het hom en sy span dertien jaar geneem om die teatergebou te voltooi. Sy brutalistiese ontwerp het ondanks skerp kritiek deur sommige waarnemers – soos dié van Charles, Prins van Wallis wat die teatergebou in Londen se South Bank-buurt as selfverklaarde argitektuurkritikus met 'n kernkragsentrale vergelyk het^[3] – lankal tot een van die gewildste voorbeelde van betonboukuns in Londen ontwikkel.

'n Twintigtal ander projekte in die Verenigde Koninkryk en die buiteland het gevolg, soos 'n residensiële gebou vir die Christ's College te Cambridge, die Royal College of Physicians in Regent's Park (1959), die University of East Anglia (1962), die European Investment Bank se kantoorgebou in Luxemburg (1973) en die Hurva-sinagoge-projek in Jerusalem (1979). Sy laaste groot projek was die Royal Academy in 1997 wat deur die publiek gunstig ontvang is.

Denys Lasdun se nalatenskap as argitek is sy strewe om boukuns verder te ontwikkel tot 'n stedelike landskap waarin geboue as "heuwels en valleie" waargeneem kan word, met torings, terrasse en platforms (soms voorgestel as strata) as hoofkenmerke. Ook die beginsels van moderne boumeesters vind nuwe uitdrukking in sy ontwerpe waarin openbare geboue, die stad as beboude landskap en die natuur in 'n nuwe verhouding tot mekaar betrokke raak.^[4]