Otfried Preussler

Otfried Preußler
Gebore	Otfried Syrowatka 20 Oktober 1923 Reichenberg/Liberec, Tsjeggo-Slowakye (tans Tsjeggië)
Sterf	18 Februarie 2013 (op 89) Prien am Chiemsee, Beiere, Duitsland
Nasionaliteit	Duitsland
Beroep	Skrywer
Bekend vir	Die klein waterman Die rower Hotzenplotz Krabat Die klein heksie

Otfried Preussler (Duitse spelling: Preußler; * 20 Oktober 1923 in Reichenberg/Liberec, Tsjeggoslowakye; † 18 Februarie 2013 in Prien am Chiemsee, Beiere, Duitsland^[1][2]) was 'n Duitse kinder- en jeugboekskrywer. Sy bekendste werke, waaronder Die klein waterman, Die rower Hotzenplotz, Krabat en Die klein heksie, het klassieke van die internasionale kinderliteratuur geword. Preussler se altesaam 32 boeke is in 55 tale, waaronder Afrikaans, vertaal, en wêreldwye verkope beloop 50 miljoen eksemplare.^[3] Kinders was vir Preussler die "beste en slimste gehoor wat 'n skrywer hom kan voorstel".^[4]

Preussler se voorvaders het hulle veral as glasmakers bekwaam, en hul genealogiese rekords in Boheme strek tot in die 15de eeu. Sy ouers was onderwysers, sy pa het daarnaas ook in volkskunde en die geskiedenis van sy geboortestreek belang gestel. So kon Preussler baie inspirasie uit die volksverhale van sy Boheemse tuisland put wat deur sy ouma Dora aan hom oorvertel is. Preussler het na haar uitgebreide kennis as 'n verhaalboek verwys wat nooit geskrywe is nie, maar nogtans die belangrikste werk in sy lewe geword het. Preussler het in sy kinderjare dikwels staptogte met sy pa onderneem, wat sy literêre neigings eweneens bevorder het, en sodoende ook kennis met volksverhale uit die Ysergebergte gemaak. Teen die ouderdom van twaalf jaar het hy begin om sy eerste eie verhale te skryf en van 'n literêre loopbaan in Praag gedroom.

Preussler het by die Rudolph-skool te Reichenberg, tans Liberec in Tsjeggië, skoolgegaan waar Duits en alle vreemde tale sy gunstelingvakke was. Hy was van voorneme om professor vir Duitse geskiedenis aan die Karel-universiteit te Praag te word.^[5]

Kort nadat hy sy Abitur (matriek) in 1942 met lof geslaag het, is Preussler vir krygsdiens in die Tweede Wêreldoorlog opgeroep. Hy het die oorlog oorleef, maar het in 1944 as 24-jarige offisier in Sowjet-Russiese krygsgevangeskap beland. Hy het die volgende vyf jaar in verskillende gevangenekampe in die Tataarse Sowjetrepubliek deurgebring, onder meer in Jelaboega. Hy het aan maagkoors (tifus), malaria en vlekkoors gely en so uitgeteer dat hy uiteindelik nog net 40 kilogram geweeg het.

In Junie 1949 is hy vrygelaat en het in Rosenheim in Beiere sy familielede en sy verloofde, Annelies Kind, uit Reichenberg, herenig wat ná die oorlog uit hul vaderland verdryf is. Otfried en Annelies het nog in dieselfde jaar getrou, en uit die huwelik is drie dogters gebore.

Preussler het toe besluit om onderwyser te word. Gedurende sy studies het hy geld as streekverslaggewer en verhaalskrywer vir kinderradioprogramme verdien. Tussen 1953 en 1970 het hy as onderwyser klas gegee en het later skoolhoof van die Otfried-Preussler-skool in Stephanskirchen geword, wat na hom vernoem is. Hier het hy soms klasse van meer as vyftig leerders onderrig en kon voordeel uit sy aanleg vir skryf en tekenkuns trek. Aan leerders wat onrustig geraak het, het hy stories vertel wat hy later neergeskryf en gepubliseer het.

Preussler het sy literêre skryfwerk aanvanklik as 'n soort neweberoep uitgeoefen. So het onder meer radiodrama's vir jong luisteraars uit sy pen gekom. Later het hy sy eerste kinderboeke geskryf en buitelandse werke vertaal. In 1956 het hy sy eerste kinderboek, Die klein waterman, gepubliseer. Nadat een van sy dogtertjies bang was vir "bose hekse" en dikwels snags nie kon inslaap nie, het Preussler die storie van 'n klein heksie versin wat saam met haar praatgraag-kraai Abraxas alles doen om 'n goeie heks te word.

In 1962 het hy "rower Hotzenplotz" as literêre karakter geskep. Die storie rondom hierdie rower en die onnosele polisieman Dimpflmoser het 'n plek op kinderboekrakke dwarsoor die wêreld verower. In 'n latere verfilming het die bekende Duitse akteur Gert Fröbe die hoofrol vertolk. Ná Die klein spook (1966) het in 1971 met Krabat die eerste jeugboek rondom onderwerpe soos die stryd vir vryheid en mag, towerkuns en liefde verskyn wat internasionale sukses behaal het en in 31 tale vertaal is. Die werk is met Duitse en Europese pryse vir jeugliteratuur bekroon. Krabat, wat Preussler as die belangrikste verhaal van sy lewe beskou het, is ter geleentheid van sy 85ste verjaardag verfilm.

Elke werk het Preussler eers aan groepe kinders voorgestel wat hy nie net as slim gehore, maar ook as streng kritikusse beskou het wat 'n skrywer nooit sou kon omkoop nie.^[6] Terme soos neger en negertjie, wat in Die klein heksie voorgekom het, het later kritiek van 'n Duitse minister uitgelok, en ofskoon Preussler nie graag wysigings in sy tekste toegelaat het nie, het die skrywer, wat in sy latere jare 'n teruggetrokke lewe gevoer en self nie openlik aan hierdie soort debatvoering deelgeneem het nie, uiteindelik ingestem om hulle te laat skrap. Altesaam het Preussler 32 kinder- en jeugboeke geskryf waarvan net in Duitsland meer as 15,2 miljoen eksemplare verkoop is. 275 vertalings van sy werke het in 55 tale verskyn.

In sy later lewe het Preussler hom as vryskutskrywer in Haidholzen naby Rosenheim en daarna in Prien am Chiemsee gevestig. Ná sy aftrede as kinder- en jeugboekskrywer, het hy begin om sy belewenisse in Russiese oorlogskampe neer te skryf. Hierdie werk sal ná sy afsterwe gepubliseer word.