Maputobaai

Maputobaai
Die Maputobaai uit die ruimte, Januarie 1990
Spaanse kaart van die Maputobaai
Koördinate:	25°59′S 32°42′O / 25.983°S 32.700°O / -25.983; 32.700
Ligging:	Maputo, Mosambiek
Soort:	Baai van die Indiese Oseaan
Lengte:	90 km
Breedte:	32 km
Invloei:	Komatirivier, Maputo, Umfusi
Uitvloei:	Indiese Oseaan
Nedersettings:	Maputo, Mosambiek

Maputobaai (Portugees: Baía de Maputo), voorheen Delagoabaai (Baía da Lagoa, letterlik: "baai van die lagune") is 'n inham van die Indiese Oseaan aan die kus van Mosambiek, tussen 25° 40′ en 26° 20′ suiderbreedte, met 'n lengte van 90 km van noord na suid en 'n breedte van ongeveer 20 km.^[1]

Die baai is in die noorde van 'n reeks strandmere wat gevind word aan die kus vanaf St. Lucia in Suid-Afrika noordwaarts. Die opening van die baai is aan die noord-oostelike kant. Die suidelike deel van die baai word gevorm deur 'n skiereiland, bekend as die Inhacaskiereiland, wat 'n veilige hawe bied. Port Melville is aan die noord-westelike punt. Noord van die skiereiland is Inhaca-eiland, en verder aan 'n kleiner eiland bekend as Olifante-eiland.

Alhoewel Maputobaai op verskeie plekke vlak is en 'n rif digby die ingang het, is dit 'n waardevolle hawe wat deur groot vaartuie in alle seisoene gebruik kan word. Die omliggende landskap is laag en baie ongesond, maar Inhaca-eiland het 'n hoogte van 73m, en word gebruik as 'n sanatorium. Die Manhissa of Komatirivier vloei die baai binne aan die noordekant, verskeie kleiner spruite uit die Lebomboberge ontmoet in die middel van die baai in 'n monding bekend as Espirito Santo (algemeen bekend as die Engelserivier), en die Maputorivier (wat ontspring in die Drakensberge) vloei vanaf die suide die baai binne, asook die Umfusirivier. Seekoeie en krokodille word in die riviere aangetref.

Die baai is in 1502 ontdek deur die Portugese reisiger Antonio de Campo, een van Vasco da Gama se reisgenote. Nie lank daarna nie is die Portugese pos Lourenço Marques (nou Maputo) aan die noordekant van die Engelserivier opgerig.

In 1720 het die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie 'n fort en faktory onder beheer van die Kaapkolonie daar gevestig. Vir 'n paar maande in 1722 is die fort deur seerowers beset, en uiteindelik finaal ontruim in Desember 1730.

Daarna het die Portugese met tussenposes handelsposte langs die monding opgerig wat deur klein forte beskerm is. Aanvalle deur die plaaslike stamme het die Portugese genoop om 'n verdrag te sluit met plaaslike stamhoofde. Dit het uiteindelik gelei tot die militêre besetting van die land deur die Portugese — ten spyte van die Britte se beste pogings, asook latere pogings deur die Zuid-Afrikaansche Republiek (die Transvaalse regering), om die hawe te bekom.

Maputobaai het onder Portugese beheer gebly totdat Mosambiek onafhanklikheid verkry het in 1975.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Maputobaai.