Schole

Nae schole ging ie voo de oorlog allene nea de leêgere schole. A t't hin hróóte schoole was, zat je mee oale klassen in êên lokaal. Dikkels was t'r nog 'n zevende en soms nog 'n achste klasse. Die klassen, die a meestal nie sö hróót waere, draoide heweun mee mee te zesde klasse. Ze kreehe allêên moelukker boekjes. In dezealfde ruumte waere d'r dikkels drie onderwiesders: de juffrouw en de meester. A t'r ochens meej 'n Biebelvertealeng behonne wier; dee d'n êêne weeke de juffrouw da voo oale kinders en d'n andere weeke de meester, op christelukke scholen temissen.

Ze moste ok om beurten uutleg voo 't bord, want 't zou te moeluk weeze a ze tehlieke an 't woord waere. Voo de kinders was t't netuurlek ok nie oaltied even makkeluk om d'r eihe boe d'r eihe léssen t'ouwen. De lêêrliengen oa een leije, spons en hriffeldóóze. Dei a se vee op 'n leije deeje schrieve, oa de meester 's aevens die vee nae te kieken. Tuus moste de kinders 'n punt an d'r hriffels sliepe. Op sommuhhe scholen kreehe ze pas in d'n derden 'n pènne.

't Schooljaer behon in meie en a t's kossemisse was, konde d'êêsteklassertjes a leeze in 't boekje dat a se van de zondagschoole kreehe. 's Winters was 't koud in de klasse. De kachels waere te klein om de zaek waerm te ouwen. A t't buuteh vroos, hebeurden 't da de juffrouw én de kinders voo 't behin van de léssen 'n stik of wat rondjes ron(g)d de banken deeje huppele om waerm te óóren.

't Schoolreisje bestong vroeher uut 'n dagje nï de dunen. Ze hienge op boerewaehens en de moeders oa platte koeken en oliebollen hebakke. D'r was zealfs limenadesiroop, dat a ze deeje menge mee waeter dat a ze bie 'n boer aelde. D'r wiere oalerlei spilletjes hedae. De meisjes hienge toen nog nie zwèmme. In d'n oorlog was 't schoolhebouw dikkels in hebruuk bie de Duutsers, en dï nae bie de Heallieerde. D'r wier dan soms schoole 'ehouwe in de consistorie van de kearke. Bie de bevrijdieng waere onderwiesders êên van de weinuhhe die Iengels spraeke. Je most dan voo tolk speele, en ok laeter, a ze brieven deeje schrieve, wier je 'ulpe inheroope. 't Kwam zealfs voo da-je 'n huweleksanzoek in 't Nederlands most vertaele.

't Hebeurde vroeher nog a es, da kinders weg bleeve om op 't land te wearken. D'r wiere toen Commissies tot wering en schoolverzuim in 't leven heroope. As onderwiesder oa-je d'r dikkels weete van da 'n moeder ziek was, of da 't gezin 't earg earm oa. Dan prombeerde de meester of de juffrouw da wegbluven zo vee meuheluk te verhoeilukken. Vroeher was de meester êên van de notabelen van 't durp. Z'n vrouwe wier dan ok juffrouw henoemd, en soms metrèsse, ofheleid van 't Franse woord voo meester: maitre.

Liefstraffen waere êêl normaal, 'n Jongen die a earg vervelend was, nam de meester mee nï de hank, 'n Stok hieng mee. D'r waere zealfs meesters, dir of de stok soms vervange most óóre. Toen doch-je da da zö óórde. Vriedagmiddeg dee de meester oaltied 'n verhaal VOO leeze. De meester en de juffrouw schreeve vee lesjes op 't bord. Dat deeje ze dan in de pauze of voo school tied. Ok maekte ze tekeniengen op 't bord, die a de kinders dan nae moste teekene. D'r wier vee mee voorbeelden hewearkt. Opstellen en brieven wiere lètterluk overheschreeve as oefenienge. Die brieven waere 'êêl déftug; zö eindigde 'n brief an 'n vriend: „Tot wederdienst vindt ge steeds bereid, uw vriend". Dit was toen nog eg vriendschappeluk. An spèllieng wier ok earg vee tied besteed.