Gestolen en door VS teruggegeven mozaïeken blijken vals

Soms wil je zo graag het goede doen, dat je een fout maakt. Het overkwam het Openbaar Ministerie van Manhattan op 7 september. Die dag verkondigde officier van justitie Alvin L. Bragg Jr. trots dat hij twaalf gestolen antieke kunstwerken teruggaf aan Libanon. De totale waarde van stukken bedroeg zo’n negen miljoen dollar, aldus een ronkend persbericht. Deze week beweren experts op het gebied van gestolen oudheden echter dat acht van de aan Libanon overgedragen objecten vervalsingen zijn.

Het OM in New York kwam de antieke stukken op het spoor bij hun onderzoek naar George Lotfi. Deze 82-jarige Libanees zou op grote schaal oudheden illegaal hebben verkocht aan westerse handelaren. Lotfi zelf ontkent. Hij beweert dat hij de stukken legaal van archeologen heeft gekocht en daarna heeft doorverkocht aan een museum in de VS. Pas later werd duidelijk dat ze deels gestolen waren uit een opslagplaats.

Het OM in Manhattan gelooft daar niks van en wil dat Libanon Lotfi arresteert. Bij hun onderzoek naar zijn praktijken hebben rechercheurs inmiddels 28 stukken in beslag genomen, met een totale waarde van 33 miljoen dollar.

Twaalf van deze objecten werden dus begin september ceremonieel overhandigd aan de Libanese consul Abir Taha Audi, die zich bijzonder verguld toonde. „Dit is Libanon, het echte Libanon, het ware gezicht van Libanon waarvan we willen dat de wereld het ziet: het Libanon van kunst, schoonheid, cultuur, geschiedenis, het Libanon van vrede en harmonie tussen beschavingen en culturen, het eeuwige Libanon dat nooit zal sterven.”

Maar waren al deze emoties wel terecht? Nee, beweert Djamila Fellague van de Universiteit van Grenoble tegen The Guardian. Bij de teruggeven oudheden zaten negen Romeinse mozaïeken, waarvan er acht een vervalsing zijn. Het zijn kopieën van mozaïeken uit musea in Sicilië, Tunesië, Algerije en Turkije, aldus Fellague, die ze vrij makkelijk in openbare databases kon vinden.

Haar bevindingen worden onderschreven door Christos Tsirogiannis, docent aan de Universiteit van Cambridge en expert op het gebied van gestolen oudheden. Hij noemt het bewijs onweerlegbaar. „Zelfs als je geen expert bent en je legt de vervalsing naast de originele mozaïek, zie je hoezeer ze op elkaar lijken, maar ook dat de kwaliteit niet echt goed is.”

Tsirogiannis vindt de hele situatie „gestoord”. „De autoriteiten blijven dit soort dingen doen, zonder experts te raadplegen.” Een pikante opmerking, omdat hij in een conflict verwikkeld is met de Amerikaanse instanties. Zij hebben regelmatig gebruik gemaakt van zijn onderzoek zonder dat hij daarvoor erkenning gekregen heeft, beweerde hij in september tegen The Guardian. „Je zou toch wel enige beleefdheid verwachten, zeker van mensen die beweren rechtvaardigheid voor te staan.”

Het OM in Manhattan blijft er in een reactie bij dat de stukken die in september aan Libanon zijn teruggegeven géén vervalsingen zijn. „Voordat we deze oudheden konden repatriëren, heeft een rechtbank ons bewijs, waaronder analyses door experts, geëvalueerd [...] en geconcludeerd dat de stukken echt zijn.”