magnî

Dobès rfondowes

magnî

mindjî

Tayon-bodje latén « manducare » (mawyî, mashyî, divnou « magnî » e patwès latén) çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes; li dobe ridondowe « mindjî » est purade on calcaedje do francès.

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /ma.ˈɲiː/ /ma.ˈɲi/   ^{aschoûtez lu} /mu.ˈɲiː/ /mu.ˈɲi/ /mu.ˈɲɛ/ /mu.ˈɲe/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ma.ˈɲiː/
• Ricepeures : ma·gnî

magnî

1. (viebe å coplemint) fé moussî (ene sacwè) pal boke, ki nourixh li coir (tot cåzant d’ ene djin u d’ ene biesse).
   • Les tchvås ont ~ tot leu picotin.
2. (viebe å coplemint) distrure les tchås astok di lu, tot djåzant d’ on magnant må.
   • On porea, c’ est come on ptit crantche, mins ki n’ magne nén l’ pea tot åtoû, ni les tchås padzo.
3. (v. sins coplemint) avaler del nouriteure.
   • I n’ magne cåzu pus.
4. (viebe å prono) :  Loukîz a : « si magnî ». : esse magnåve.
   • Ci ptit tchinisse la sol wastea, ça s’ magne ?

E 20inme sieke, po les djins, dins l’ Coûtchant walon ey e Roman payis, li viebe «magnî» esteut waitî come måhonteus tot cåzant des djins, et leyî po les biesses; veyanmint k’ il aveut stî replaecî pa «mindjî» po . So l’ Årdene nonnrece, li minme calcaedje do francès (avou diftongaedje, ciddé), «mwindjî», esteut eployî po les djins et les biesses.

1. magnî a sketer ses botnires
2. magnî a rletche-doets
3. magne ! ti n' sais nén kî çki t' magnrè
4. magnîz vosse mwin, vos ndè wådroz ene po dmwin
5. wårder l' gade et magnî l' cabu
6. magnî so tos ses dints
7. magnî s’ blanc pwin divant s’ noer
8. s' magnî des ouys : s' taper des loukeures d' amoureus.
   • Maîs gn-a one djon.ne fèye qui dji n’ rovîye nin
     Èlle aveut v’nu avou s’ galant
     I s’ mougnint dès-ouy tot s’ rabrèssant
     — Émile Hesbois.
9. magnî el mwin
   • Cwand i sont-st al tere, i t’ magnet-st el mwin, et cwand i s’ enûlèt, I tcheyèt so t’ tiesse ! — Paul-Henri Thomsin, ratourtnant Tchantchès, c'èst po rîre, 2023, p.28 (fråze rifondowe).

• magnaedje, magneu, magneuse, magnresse, magnant
• magne, magna, magnåve
• magnxhon, magnreye
• rimagnî, rimagnaedje
• dimagnî
• kimagnî
• formagnî, formagnant

• amagnî
• magnant må

• mindjî

(magnî & mindjî)

magnî omrin todi singulî (infinitif sustantivrece)

1. amagnî.
   • Dji vos a apoirté do magnî po vos poyes.

magne, magnaedje, amagnî, mindjî, amindjî

amagnî  Loukîz a : amagnî

•   Francès : manger ^(fr), nourriture ^(fr)

magnî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "magnî".