[go: up one dir, main page]

Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « credere » (minme sinse).

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) croe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) creyoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) creyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) croeynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) croerè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) creyeu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) croeye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) creu / creyou

croere

  1. (viebe å coplemint) tini come li veur ene sacwè k' on vs dit.
    • Dji croe tot çou k' i m' dit.
    • Dj' a meyeu l' croere ki d' l' aler vir Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • C' est cwand minme deur a croere, ene afwaire pareye Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
    • On lyi freut croere ki les lives vont ponre so les sås Motî del Lovire (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) aveur e si idêye (ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè pinser dsu) (shuvou d' ene fråzlete ki cmince pa "ki")
    • Creyoz vs k' il åreut oizou aler al dicåce tot seu ?
  3. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») accepter sins rnigter (ene sacwè d' ene metowe rilidjon).
    • I n' croet nén dpus å Bon Diu k' a ses sints.
    • Et télmint k’ ele estént creyåves,
      Minme les pus sûtis î creyént. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.130, “Li Casaire des S’colîs” (fråze rifondowe).
  4. (viebe å prono) :  Loukîz a : « si croere ». pinser k' on-z est insi.
    • Ti t' croes malén ?!
    • I s' croet l' cok do viyaedje.

Ratourneures

candjî
  1. bén dj' vou bén croere u: dj' el vou bén croere : fråze po mostrer k' on est bén d' acoird so çou k' èn ôte vént d' dire, ki ça n' sibare nén.
  2. croe dj’ : a m’ shonnance.
    • Si dj' poleu, dvins mes tchansons,
      Dressî sol tere ki les rafûle,
      On sårco d' verdeure, on ploråd,
      Dji tchantreu, croe-dj', di totes mes foices. Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li Tossaint", p.39 (fråze rifondowe).
  3. èn croere ni a Diè ni a Diåle
  4. a ni nén croere
  5. ni nén esse a croere.
    • Çou k' dji m' a rpintou d' aveur cwité m' måjhone, çou k' dji m' è rprind co ouy n' est nén a croere. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.21 (fråze rifondowe).
  6. c’ e-st a croere ki

Parintaedje

candjî

Mots d’ aplacaedje

candjî

Sinonimeye

candjî
  • (aveur e l' idêye ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè dsu) : pinser, sondjî
  • (pinser k' on-z est çoula) : si prinde po

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
tini come li veur ene sacwè k' on vs dit
aveur e l' idêye ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè dsu
aveur e l' idêye ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè pinser dsu
accepter sins rnigter ene sacwè d' ene metowe rilidjon
a ni nén croere