disminti
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « minti », avou l’ betchete « dis- » di disfijhaedje des viebes
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /dis.mɛ̃.ti/ /dys.mɛ̃.ti/ /dɛs.mɛ̃.ti/ /dis.mɛ̃.tœ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dis.mɛ̃.ti/
- Ricepeures : dis·min·ti
Viebe
[candjî]| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | disminte |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | dismintoz |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | dismintans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | dismintnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | dismintrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | disminteu |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | disminte |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | disminti |
| Ôtes codjowaedjes | come minti |
disminti
- (viebe å coplemint) dire k' ene djin n' dit nén l' veur.
- Vos n' mi sårîz disminti — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
- Gn a nouk po m' disminti: divant shijh samwinnes gn è rårè on moirt — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
- Si c' est nén vraiye tot çou k' on vs åreut dit
L' ci k' i n' ôt gote n' a wåde di vos disminti
— Li camrade dè l'joie, Chanchet Barillié, 1852 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) dire k' ene sacwè n' est nén l' vraiy.
- Di cwè disminti tos les cancans ki nos anonçnut tos les djoûs, avou foice, li moirt do walon — Charles Massaux (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) :
Loukîz a : « si disminti ». dire li contråve di çou k' on a dit dvant.
- I s' a disminti — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (dire k' ene djin a minti) disdire, bate conte, dire conte
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]dire k' ene djin a minti
dire k' ene sacwè n' est nén l' veur
viebe å prono, dire li contråve di çou k' on a dit dvant
Francès : se dédire (fr), se contredire (fr)
Pårticipe erirece
[candjî]| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | disminti | dismintis |
| femrin | disminteye | disminteyes |
disminti omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "disminti".
- I s' a disminti — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
Sustantif
[candjî]| singulî | pluriyal |
|---|---|
| disminti | dismintis |
disminti omrin
- anonce k' ene sacwè k' èn ôte a dit, n' est nén vraiye.
- Ele n' a djamåy yeu on disminti di s' pere — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).