[go: up one dir, main page]

Aller au contenu

coûtchî

Èn årtike di Wiccionaire.

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) coûtche
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) coûtchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) coûtchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) coûtchnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) coûtchrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) coûtchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) coûtche
pårt. erirece (dj’ a, vos av) coûtchî
Ôtes codjowaedjes come waitî

coûtchî

  1. (v. sins coplemint) (avou les aidant viebe «aler», «vini», «mete») doirmi.
    • Alez s' coûtchî!
    • Vinoz coûtchî, insi!
    • A nouv eures, dji mete coûtchî les efants.
  2. (v. sins coplemint) lodjî.
    • Dji coûtche å prumî plantchî.
  3. (viebe å coplemint) mete fén long so s' dos (ene djin).
    • Nos l' avans coûtchî sol civire, k' i n' vikéve pus
  4. (viebe å coplemint) (mot d’ årtisse des biesses) fé mete al tere (ene biesse) po l' viziter, po l' operer.
    • I fåt coûtchî li tchvå divant d' l' operer.
    • Sårîz coûtchî on chamo?
  5. (viebe å coplemint) fé aler doirmi.
    • A nouv eures, dji coûtche les efants.
  6. (viebe å coplemint) mete (ene sacwè) so s' grand costé.
    • Coûtchîz vosse betråle po li scawer.
    • Våt mi coûtchî les botayes di vén.
  7. (viebe å coplemint) wadjî ene sacwè å djeu (la k' on l' coûtche sol tåve)
  8. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « avou ») fé l' amour avou.
    • Neni, dji n' a måy coûtchî avou cisse comere la.
    • Icoûtche avou les femes des ôtes.
  9. (viebe å prono) : Loukîz a : « si coûtchî ».

Ratourneures

[candjî]
  1. aler coûtchî
  2. mete coûtchî

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]
  • (fé toumer ene biesse po l' operer): abate

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
doirmi Loukîz a : doirmi
lodjî Loukîz a : lodjî
fé mete sitindowe so s' dos (ene djin)
mete so s' grand costé (ene sacwè)

Sustantif

[candjî]

coûtchî omrin todi singulî

  1. moumint k' on va å lét.
  2. (pus stroetmint) moumint ki l' solea disparexhe.
    • Po-z ôre les ciers boerler, i fåt ratinde li coûtchî do solea.
  3. ådjeu di lodjî e-n ene metowe plaece.
    • Dji so on pelrin ki rvént del Sinte Tere et dji vos vén dmander li magnî et l' coûtchî Émile Pècheur (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

[candjî]
moumint ki l' solea disparexhe

Pårticipe erirece

[candjî]
singulî pluriyal
omrin coûtchî coûtchîs
femrin coûtcheye coûtcheyes

coûtchî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "coûtchî".
    • Neni, dji n' a måy coûtchî avou cisse comere la.
    • Dji m' a coûtchî dirî l' håye, po n' nén esse veyou.

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin coûtchî coûtchîs
femrin padrî coûtcheye coûtcheyes
femrin padvant coûtcheye coûtcheyès

coûtchî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. metou a plat sol tere.
    • Ridressîz les djåbes coûtcheyes.
    • Les fis, tot rintrant-st e leu djîsse,
      Veyant leu mere coûtcheye so s' long,
      Priyît, dmandît pardon !
      Et rprindît les voyes di l’ Eglijhe. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.86, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe).
  2. esse rascovrou di, esse fwait di (po on plantchî)
  3. nosse tchambe est coûtcheye di tchinne.

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

di coûtchî

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
coûtchî