mouwer
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje latén « mutare » (« candjî »).
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | mowe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | mouwez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | mouwans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | mouwnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | mouwrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | mouwéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | mowe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | mouwé |
Ôtes codjowaedjes | come alouwer |
mouwer
- (viebe å coplemint) tot rtourner divintrinnmint, tot djåzant d' èn etrevén, po ene djin.
- C' est on fime ki m' a mouwé disk' ås tripes.
- Ci ptit cri la pår si etrandje,
Li fjha mouwer del tiesse ås pîs— Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.131, « C’èst-on valèt !» (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) esse tot rtourné, divintrinnmint, pa ene novele, di vey ene djin, evnd.
- Li grand Djåme mouwa tot, et braire on côp come on pierdou: "Mame !!". — Marcel Hicter (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si mouwer ».
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (rinde tot drole) : ritourner, dizôrner, efarfouyî
- (divni tot rtourné, divintrinnmint) : Loukîz a : « si mouwer »
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]rinde tot drole
divni tot rtourné, divintrinnmint Loukîz a : si mouwer
- Francès : s’émotionner (fr), s’émouvoir (fr)
Etimolodjeye 2
[candjî]Tayon-bodje latén « movere » (minme sinse)
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | mowe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | mouwez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | mouwans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | mouwnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | mouwrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | mouwéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | mowe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | mouwé |
Ôtes codjowaedjes | come alouwer |
mouwer
- (v. sins coplemint) bodjî, aler d' ene plaece a l' ôte.
- Sins aresse, vos mouwez po fé nos olivetes. — Émile Pècheur (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) (tindreye) bodjî li cadje vou l' apleu, tot djåzant des tindeus ås oujheas.
- Mouwez ! Vola ene volêye di beguinetes. — Motî Haust (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]mouwer
- Francès : bouger (fr), se déplacer (fr)
Etimolodjeye 3
[candjî]Tayon-bodje latén « mutare » (candjî).
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | wome |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | woumez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | woumans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | woumnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | woumrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | wouméve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | wome |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | woumé |
Ôtes codjowaedjes | come alouwer |
mouwer
- (mot d’ fiziolodjeye) candjî d' vwès, po les djonneas.
- On djonne ome ki mowe a s' vwès tote candjeye. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- wayimer, po les oujheas.
- Cwand les poyes mouwèt, ele si rtrovèt tote nowes.
- (imådjreçmint) candjî, tourner.
- C’è-st-on lingadje qui mûwe come on tauvia d’ârtisse
Èt maugré tot faît rîre èt sint voltî vos pîds
Nos-aprind nos-ûsances, qui cause avou franchise
Èt tchante come on pinson quand on l’ maîstri voltî
— Chantal Denis.
- C’è-st-on lingadje qui mûwe come on tauvia d’ârtisse
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :