hiyon

Li rfondaedje di ç’ mot cial est co so balance. Fåt i scrire « hiyon » u « houyon » ?

Mot-brut (sorlon Haust); po E2, tayon-bodje mîtrin neyerlandès « heien » (trinner al tere); les deus bodjes n' acontèt nén li rapoirt prumioûle a l' aiwe; (etimolodjeye nén acertinêye)

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /hi.ˈjɔ̃/ /hu.joː/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /hi.ˈjɔ̃/
• Ricepeures : hi·yon

hiyon femrin

1. (fizike) mouvmint d' aiwe.
   • On n' atchtêye nén l’ pexhon tant k' naiveye co dvins s’ hiyon.
2. hiket.
   • On vî velo ki rôléve a hiyons — Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
   • Li tcherete a fwait on hiyon et dj' a cåzu toumé — Motî Haust (fråze rifondowe).
3. exhowe ki fwait avancî.
   • Mins cwand l' veye n' est pus k' on nukion
     Tot s' elaidixh, bouneur et djoye,
     Et çou k' on-z inme court vite evoye
     Cwand l' cour va fé s' dierin hiyon !
     — Louis Lagauche, "Les belès eureus" (1928), p. 69 (fråze rifondowe).
4. (mot d’ djeu) djeu wice k' i fåt s' elancî.
   • Ni djouwez nén å hiyon, c' e-st on trop laid djeu — Motî Forir (fråze rifondowe).

1. diner l’ hiyon : fé bodjî hay.
2. kischeure a xhiyons
3. tcherwer a xhiyons : tcherwer tot crawiant.
4. ni vindoz måy li pexhon tant k’ naiveye co dvins s’ xhiyon :  : i n' fåt nén vinde l' oû k' est co o cou del poye (si vanter d' ene sacwè k' on n' a nén co fwait).
5. on n' atchete nén l’ pexhon tant k' naiveye co dvins s’ hiyon : On n' atchete nén ene sacwè k' on n' a nén veyou d' ses deus ouys.
   • Cobén d' côp k' des politikîs eyet des politicresses n' ont nén stî prindous dins des derams? Tot çoula po fé rmarker k' on n' doet djamåy vinde el pexhon tant k' naiveye co dins s' xhiyon — Samuël Domont, Li Rantoele, l° 106 p. 5.

• (movmint ki scheut ene sacwè) : hosmint, cahossaedje, schoyaedje
• (exhowe ki fwait avancî) : lan, tchôcaedje