Gotiek
De gotiek of gotische kunste wos de belangrykste kunststromienge in West-Europa tusschn de 13e en 16e eeuwe. De indrukwekkende gotische kathedroaln woarn et ogtepunt van de middeleeuwsche bouwkunde.
Kenmerkn
bewerknDe gotiek es ountstoan uut den romoanschn styl. Deur toepassienge en geleidelike ountwikkelienge van en poar typische bouwkenmerkn woarn de middeleeuwsche bouwers in stoat vo kerkn en kathedroaln te bouwn die veel ogger en veel kloarder woarn dan da by romoansche gebouwn meugelik wos.
- Mit spitsboogn keun je veel oggere, groddere en dus kloardere veinsters moakn dan mit romoansche roundboogn.
- Deur twee tungewelvn mekoar te loatn kruusn, kryg je kruusribgewelvn. Zukke gewelvn zyn veel steviger dan de typisch romoansche tungewelvn en vangn den verticoaln druk up.
- Et overvloedig gebruuk van luchtboogn makt et meugelik om de gewelvn up styf oge meurn te loatn rustn, want die luchtboogn vangn den orizontoaln druk up. Zo es et meugelik vo nog ogger te goan bouwn.
- Skeletconstructie: deur grote veinsters te gebruukn, kryg je automoatisch veel minder meurn. En deur de luchtboogn moetn de meurn nie styf dikke zyn.
Die gotische kenmerkn lietn den bouw van styf oge gebouwn toe die toch licht en slank overkommn. De verticoale lyne es dominant, bouwelementn doen et geheel na boovn neign, dichter by God. Deur de enorm grote gotische veinsters stroomn de zunnestroaln vulup na binn. Gotische kerkn en kathedroaln zien der doarom styf kloar en luchtig uut van binn.
Soortn gotiek en ountwikkelienge
bewerknNederlandn
bewerkn- Scheldegotiek
- Broabantsn gotiek
- Kempensn gotiek
- Moasgotiek
Vanof de 16e eeuwe woaide de renaissance noa uze streekn over en toun verviengn renaissancegebouwn de gotische gebouwn.
Buutn de Nederlandn
bewerknVroeggotiek | Hoogn gotiek | Loatgotiek | |
---|---|---|---|
Vrankryk | 1140-1200 |
1250-1350 13E Klassiekn gotiek, 14E Rayonnantn gotiek |
ca. 1350-ca. 1520 Flamboyante gotiek |
Iengeland | 1170-1250 Early English |
1250-1350 Decorated |
1350-ca. 1550 Perpendicular, Flamboyant |
Duutsland | 1220-1250 | 1250-1350 | 1350-ca. 1520/30 |
Itoalië |
In Itoalië et de gotiek nie zo lange gedeurd. Da komt omdat in et begun van de vichtiende eeuwe de renaissance doar es ountstoane.
Voorbeeldn in de Nederlandn
bewerknReligieuze gebouwn
bewerkn- kathedroaln van Antwerpn, Mecheln, 's-Hertogenbosch
- Onze-Lieve-Vrouwekerke in Brugge, Oeze Vrouwn in Poperienge, Sent-Medoard in Wervik
Burgerlikke gebouwn
bewerkn- de stadhuuzn van Brugge, Brussel, Damme, Kortryk, Leuvn, Oudenoarde
- d'halln van Yper
- de belfortn van Brugge en Gent
- 't Gruuthusepaleis in Brugge