Tỉnh (Pháp)

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ.

Trong ngữ cảnh về cách phân chia địa chính trị của Pháp và nhiều thuộc địa của Pháp, một tỉnh (tiếng Pháp: département, phát âm: [depaʁtǝmɑ̃]) là một đơn vị hành chính tương đương với một quận (district) của Anh hay quận (county) của Hoa Kỳ. Hiện nay, Pháp có 96 tỉnh tại Chính quốc Pháp và 5 tỉnh hải ngoại (các tỉnh hải ngoại cũng được xếp loại là đơn vị hành chính vùng). Theo pháp luật tất cả các tỉnh đều là một bộ phận không tách rời của nước Pháp. Các tỉnh được chia nhỏ thành 342 quận (arrondissement).

Từ năm 1790, Pháp được phân chia thành 83 département với ranh giới vắt qua các province cũ nhằm xóa bỏ các khác biệt về văn hóa, được áp dụng sau những năm Cách mạng Pháp.

Hiện nay, theo phân cấp hành chính Pháp có 101 tỉnh.

Trong phần lục địa Pháp (Chính quốc Pháp không tính đảo Corse), diện tích trung bình của một tỉnh vào khoảng 5.965 km², gấp hai lần rưỡi diện tích của một hạt nghi lễ của Anh, và hơn ba lần rưỡi dân số trung bình của một quận của Hoa Kỳ.

Theo thống kê vào năm 2001, dân số trung bình của một tỉnh trong phần lục địa Pháp là 511.012 người, gấp 21 lần diện tích trung bình của quận Hoa Kỳ, nhưng chưa bằng hai phần ba dân số trung bình của một quận nghi thức tại Anh.

Tỉnh lỵ (chef-lieu de département) là thủ phủ hoặc là nơi đặt cơ quan chính quyền tỉnh, thường nằm ở khu vực giữa tỉnh. Khu vực này được xác định theo thời gian đi ngựa từ ngoại vi của tỉnh. Điều này là để cho mọi người đều có thể đi ngựa từ mọi xã đến tỉnh lỵ trong vòng 24 giờ.

Mỗi département do một hội đồng tỉnh (conseil général) và người đứng đầu hội đồng điều hành. Hội đồng tỉnh được bầu sáu năm một lần theo phương thức phổ thông đầu phiếu. Từ năm 1982, người đứng đầu hội đồng là chủ tịch của hội đồng (trước đó do tỉnh trưởng, người đại diện của chính phủ trung ương tại tỉnh, đứng đầu).

Người đại diện của chính phủ quốc gia Pháp tại tỉnh là tỉnh trưởng (préfet) được (Tổng thống hoặc Thủ tướng) bổ nhiệm. Tỉnh trưởng được sự hỗ trợ từ một hoặc nhiều quận trưởng ở các quận lị bên ngoài thủ phủ của tỉnh.

Trung tâm hành chính của một tỉnh được gọi là préfecture hay chef-lieu de département (tỉnh lỵ). Một tỉnh được chia nhỏ thành từ một đến bảy quận. Thủ phủ của quận được gọi là quận lị (sous-préfecture]]). Viên chức chịu trách nhiệm tại mỗi quận được gọi là sous-préfet (quận trưởng).

Các tỉnh còn được chia thành các đơn vị nhỏ hơn là xã (commune), do hội đồng xã điều hành. Vào năm 1999 Pháp có 36.779 xã.

Phần lớn các tỉnh có diện tích vào khoảng từ 4.000 đến 8.000 km², và dân số vào khoảng từ 250.000 đến một triệu người. Tỉnh lớn nhất là tỉnh Gironde (10.000 km²), còn tỉnh nhỏ nhất là thành phố Paris (105 km²). Tỉnh đông dân nhất là tỉnh Nord (2.550.000 người) và ít dân nhất là tỉnh Lozère (74.000 người). Xem thêm: Danh sách các tỉnh của Pháp theo dân số

Các tỉnh đều được đánh số thứ tự, con số này gồm hai chữ số xuất hiện trong mã bưu chính, các mã INSEE (bao gồm "số an sinh xã hội") và trên bảng số xe cũ (đã được thay bằng mô hình đánh số mới vào tháng 1 năm 2009). Ban đầu, những con số này có liên quan đến thứ tự ABC từ tên của các tỉnh, nhưng một số tỉnh đổi tên, do đó sự liên hệ này dần trở nên không còn chính xác.

Không có tỉnh số 20, mà thay vào đó là 2A và 2B, dành cho Corse. Tuy nhiên, mã bưu chính và mã địa chỉ của Corse trong cả hai tỉnh đều bắt đầu bằng số 20. Mã hai chữ số "98" do Monaco sử dụng. Cùng với mã quốc gia FR theo chuẩn ISO 3166-1 alpha-2, những con số này cấu thành mã đơn vị hành chính trong quốc gia ISO 3166-2 dành cho các tỉnh ở lục địa. Các tỉnh hải ngoại lấy hai ký tự từ mã ISO 3166-2, như 971 cho Guadeloupe (xem bảng ở dưới).

Đơn vị hành chính département được Hội đồng Lập hiến quy định để thay thế cho đơn vị hành chính province cũ với cấu trúc hợp lý hơn. Chúng cũng được thiết kế để cố ý phá vỡ các khu vực có tính lịch sử của Pháp nhằm xóa bỏ các khác biệt về văn hóa và xây dựng một quốc gia đồng nhất hơn. Đa số các tỉnh được đặt tên theo một hoặc nhiều con sông chính của khu vực hoặc một đặc điểm bên ngoài nào đó.

Số lượng các tỉnh, ban đầu có 83 tỉnh, đã tăng lên thành 130 tỉnh vào năm 1810 với sự mở rộng lãnh thổ của nước Cộng hòa và Đế quốc (xem Tỉnh (Hà Lan) để xem các tỉnh Hà Lan bị sáp nhập). Sau khi Napoleon bị đánh bại vào 1814-1815, số lượng tỉnh giảm xuống còn 86 tỉnh. Hội nghị Wien đưa nước Pháp trở về với diện tích như trước chiến tranh; tổng số tỉnh là 86 do có ba tỉnh cũ đã chia tách. Vào năm 1860, Pháp giành được Comté de Nice và Savoy, dẫn đến tạo thêm 3 tỉnh mới. Hai tỉnh được thành lập từ lãnh thổ Savoyard mới, còn tỉnh Alpes-Maritimes được tạo từ Nice và một phần của tỉnh Var. 89 tỉnh này được gán số thứ tự dựa trên thứ tự ABC của chúng.

Ba tỉnh trong vùng Alsace-Lorraine (Haut-Rhin, Bas-Rhin, và Moselle) bị nhượng cho Đế quốc Đức vào năm 1871, sau khi Pháp bị đánh bại trong Chiến tranh Pháp-Phổ. Một phần nhỏ của tỉnh Haut-Rhin, có tên Territoire de Belfort, bị tách rời khỏi phần còn lại của Alsace-Lorraine và nước Pháp.

Vào năm 1919, sau Thế chiến I, Pháp lấy lại Alsace-Lorraine. Territoire de Belfort không được tái sáp nhập vào Haut-Rhin, mà trở thành một tỉnh đầy đủ vào năm 1922, trở thành tỉnh thứ 90 của nước Pháp.

Việc tái tổ chức lại vùng Paris (1968) và phân chia Corse (1975) đã bổ sung thêm sáu tỉnh, đưa số tỉnh lên 100 tỉnh. Những tỉnh mới này bao gồm tỉnh hải ngoại Guyane (Guyane thuộc Pháp) ở Nam Mỹ, Guadeloupe và Martinique ở Quần đảo Antilles nhỏ, Réunion và Mayotte ở Ấn Độ Dương.

Mã INSEE	Huy hiệu1	Tỉnh	Tỉnh lỵ
01		Ain	Bourg-en-Bresse
02		Aisne	Laon
03		Allier	Moulins
04		Alpes-de-Haute-Provence	Digne-les-Bains
05		Hautes-Alpes	Gap
06		Alpes-Maritimes	Nice
07		Ardèche	Privas
08		Ardennes	Charleville-Mézières
09		Ariège	Foix
10		Aube	Troyes
11		Aude	Carcassonne
12		Aveyron	Rodez
13		Bouches-du-Rhône	Marseille
14		Calvados	Caen
15		Cantal	Aurillac
16		Charente	Angoulême
17		Charente-Maritime	La Rochelle
18		Cher	Bourges
19		Corrèze	Tulle
2A		Corse-du-Sud	Ajaccio
2B		Haute-Corse	Bastia
21		Côte-d'Or	Dijon
22		Côtes-d'Armor	Saint-Brieuc
23		Creuse	Guéret
24		Dordogne	Périgueux
25		Doubs	Besançon
26		Drôme	Valence
27		Eure	Évreux
28		Eure-et-Loir	Chartres
29		Finistère	Quimper
30		Gard	Nîmes
31		Haute-Garonne	Toulouse
32		Gers	Auch
33		Gironde	Bordeaux
34		Hérault	Montpellier
35		Ille-et-Vilaine	Rennes
36		Indre	Châteauroux
37		Indre-et-Loire	Tours
38		Isère	Grenoble
39		Jura	Lons-le-Saunier
40		Landes	Mont-de-Marsan
41		Loir-et-Cher	Blois
42		Loire	Saint-Étienne
43		Haute-Loire	Le Puy-en-Velay
44		Loire-Atlantique	Nantes
45		Loiret	Orléans
46		Lot	Cahors
47		Lot-et-Garonne	Agen
48		Lozère	Mende
49		Maine-et-Loire	Angers
50		Manche	Saint-Lô
51		Marne	Châlons-en-Champagne
52		Haute-Marne	Chaumont
53		Mayenne	Laval
54		Meurthe-et-Moselle	Nancy
55		Meuse	Bar-le-Duc
56		Morbihan	Vannes
57		Moselle	Metz
58		Nièvre	Nevers
59		Nord	Lille
60		Oise	Beauvais
61		Orne	Alençon
62		Pas-de-Calais	Arras
63		Puy-de-Dôme	Clermont-Ferrand
64		Pyrénées-Atlantiques	Pau
65		Hautes-Pyrénées	Tarbes
66		Pyrénées-Orientales	Perpignan
67		Bas-Rhin	Strasbourg
68		Haut-Rhin	Colmar
69		Rhône	Lyon
70		Haute-Saône	Vesoul
71		Saône-et-Loire	Mâcon
72		Sarthe	Le Mans
73		Savoie	Chambéry
74		Haute-Savoie	Annecy
75		Paris²	Paris
76		Seine-Maritime	Rouen
77		Seine-et-Marne	Melun
78		Yvelines³	Versailles
79		Deux-Sèvres	Niort
80		Somme	Amiens
81		Tarn	Albi
82		Tarn-et-Garonne	Montauban
83		Var	Toulon
84		Vaucluse	Avignon
85		Vendée	La Roche-sur-Yon
86		Vienne	Poitiers
87		Haute-Vienne	Limoges
88		Vosges	Épinal
89		Yonne	Auxerre
90		Territoire de Belfort	Belfort
91		Essonne4	Évry
92		Hauts-de-Seine5	Nanterre
93		Seine-Saint-Denis6	Bobigny
94		Val-de-Marne	Créteil
95		Val-d'Oise	Cergy/Pontoise7
971		Guadeloupe12	Basse-Terre
972		Martinique12	Fort-de-France
973		Guyane12	Cayenne
974		La Réunion12	Saint-Denis

Ghi chú:

1. Phần lớn các huy hiệu là không chính thức.
2. Số thứ tự 75 trước đây là của Seine
3. Số thứ tự 78 trước đây là của Seine-et-Oise
4. Số thứ tự 91 trước đây là của Alger, ở Algerie thuộc Pháp
5. Số thứ tự 92 trước đây là của Oran, ở Algerie thuộc Pháp
6. Số thứ tự 93 trước đây là của Constantine, ở Algerie thuộc Pháp
7. Số thứ tự 975 trước đây là của Saint-Pierre-et-Miquelon
8. Số thứ tự 976 trước đây là của Mayotte
9. Số thứ tự 977 trước đây là của Saint-Barthélémy
10. Số thứ tự 978 trước đây là của Saint-Martin
11. Tỉnh Val-d'Oise được thành lập tại Pontoise khi tạo ra tỉnh này, nhưng đã được di chuyển trên thực tế sang xã Cergy bên cạnh; hiện nay, cả hai tạo thành đô thị mới (ville nouvelle) mang tên Cergy-Pontoise.
12. Các tỉnh hải ngoại là những thuộc địa cũ bên ngoài nước Pháp hiện nay được hưởng vị thế y như metropolitan (vùng lục địa) của Pháp. Chúng là một phần của nước Pháp và Liên minh châu Âu, mặc dù có những quy định đặc biệt của EU áp dụng cho chúng. Mỗi tỉnh này cũng là một vùng.

Tỉnh	Tỉnh lỵ	Thời gian tồn tại	Ghi chú
Rhône-et-Loire	Lyon	1790–1793	Tách thành Rhône và Loire vào ngày 12 tháng 8 năm 1793.
Corse	Bastia	1790–1793	Tách thành Golo và Liamone.
Golo	Bastia	1793–1811	Hợp nhất với Liamone thành Corse.
Liamone	Ajaccio	1793–1811	Hợp nhất với Golo thành Corse.
Mont-Blanc	Chambéry	1792–1815	Được hình thành từ một phần của Đất công tước Savoy, một lãnh thổ của Vương quốc Piedmont-Sardegna và được khôi phục thành Piedmont-Sardegna sau thất bại của Napoleon. Tỉnh này gần như tương ứng với hai tỉnh hiện nay là Savoie và Haute-Savoie.
Léman	Geneva	1798–1814	Hình thành khi Cộng hòa Geneva được sáp nhập vào Đệ nhất Đế quốc Pháp. Léman trở thành tổng của Thụy Sĩ có tên Cộng hòa và Tổng Geneva. Tỉnh này tương ứng với tổng của Thụy Sĩ hiện nay và các phần của các tỉnh Pháp hiện nay là Ain và Haute-Savoie.
Meurthe	Nancy	1790–1871	Meurthe không tồn tại sau sự sáp nhập của Alsace-Lorraine vào Đế quốc Đức vào năm 1871 và cũng không được tạo lại sau khi tỉnh này được Pháp thu hồi lại sau Hòa ước Versailles.
Seine	Paris	1790–1967	Vào ngày 1 tháng 1 năm 1968, Seine được tách thành bốn tỉnh mới: Paris, Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis và Val-de-Marne, trong quá trình đó có lấy thêm một phần đất của Seine-et-Oise.
Seine-et-Oise	Versailles	1790–1967	Vào ngày 1 tháng 1 năm 1968, Seine-et-Oise được tách thành ba tỉnh mới: Yvelines, Val-d'Oise và Essonne, trong quá trình đó có một phần đất được chuyển qua Seine.
Corse	Ajaccio	1811–1975	Vào ngày 15 tháng 9 năm 1975, Corse được tách làm hai, tạo ra Corse-du-Sud và Haute-Corse.
Saint-Pierre-et-Miquelon	Saint-Pierre	1976–1985	Saint-Pierre-et-Miquelon từng là một tỉnh hải ngoại từ năm 1976 cho đến khi nó được chuyển thành cộng đồng hải ngoại vào ngày 11 tháng 6 năm 1985.

Một số tỉnh đã đổi tên, và đa số trường hợp là bỏ đi các tên như "hạ" hay "nội":

Tỉnh	Vị trí hiện tại	Thời gian tồn tại
Département du Sud	Hispaniola ( Cộng hòa Dominica và  Haiti)	1795–1800
Département de l'Inganne		1795–1800
Département du Nord		1795–1800
Département de l'Ouest		1795–1800
Département de Samana		1795–1800
Sainte-Lucie	Saint Lucia,  Tobago	1795–1800
Île de France	Mauritius, Rodrigues,  Seychelles	1795–1800
Indes-Orientales	Pondichery, Karikal, Yanaon, Mahe và Chandernagore	1795–1800

Có một số tỉnh cũ trong vùng lãnh thổ do Pháp chinh phạt trong Cách mạng Pháp và Đế quốc Napoleon hiện nay không thuộc Pháp:

Tỉnh	Tỉnh lỵ (tên Pháp)	Tỉnh lỵ (tên hiện nay)	Vị trí hiện tại¹	Vị trí khi đó²	Thời gian tồn tại
Mont-Terrible	Porrentruy		Thụy Sĩ	Đế chế La Mã thần thánh: Địa phận Giám mục Basel³	1793–1800
Corcyre	Corfou	Kérkyra	Hy Lạp	Cộng hòa Venezia4	1797–1799
Ithaque	Argostoli				1797–1798
Mer-Égée	Zante	(Zakynthos)			1797–1798
Dyle	Bruxelles		Bỉ	Hà Lan thuộc Áo: Đất công tước Brabant Đất bá tước Hainaut	1795–1814
Escaut	Gand		Bỉ  Hà Lan	Hà Lan thuộc Áo: Đất bá tước Flanders Cộng hòa Hà Lan: Hợp chúng quốc Zeelandic Flanders	1795–1814
Forêts	Luxembourg		Luxembourg  Bỉ  Đức	Hà Lan thuộc Áo: Đất công tước Bouillon Đất công tước Luxembourg	1795–1814
Jemmape	Mons		Bỉ	Hà Lan thuộc Áo: Đất bá tước Hainaut Đất của Tournai Đất bá tước Namur Đế chế La Mã thần thánh: Huy hiệu của Địa phận Giám mục Liège Địa phận Giám mục Liège	1795–1814
Lys	Bruges			Hà Lan thuộc Áo: Đất bá tước Flanders	1795–1814
Meuse-Inférieure	Maëstricht	Maastricht	Bỉ  Hà Lan	Hà Lan thuộc Áo: Thượng Guelders của Áo Đất công tước Limburg Cộng hòa Hà Lan: Thượng Guelders của Hà Lan Limburg của thành bang Đế chế La Mã thần thánh: Huy hiệu của Địa phận Giám mục Liège Địa phận Giám mục Liège: Đất bá tước Horne Đất bá tước Loon Tu viện Đế quốc của Thorn Maastricht5	1795–1814
Deux-Nèthes	Anvers	Antwerpen	Bỉ	Hà Lan thuộc Áo: Đất công tước Brabant Cộng hòa Hà Lan: Brabant của thành bang (sau 1810)	1795–1814
Ourthe	Liège		Bỉ  Đức	Hà Lan thuộc Áo: Đất công tước Brabant Đất công tước Limburg Đất công tước Luxembourg Đất bá tước Namur Đế chế La Mã thần thánh: Huy hiệu của Địa phận Giám mục Liège Địa phận Giám mục Liège Tu viện Đế quốc của Stavelot-Malmedy	1795–1814
Sambre-et-Meuse	Namur		Bỉ	Hà Lan thuộc Áo: Đất công tước Brabant Đất công tước Luxembourg Đế chế La Mã thần thánh: Huy hiệu của Địa phận Giám mục Liège Địa phận Giám mục Liège	1795–1814
Mont-Tonnerre	Mayence	Mainz	Đức	Đế chế La Mã thần thánh: Địa phận Tổng Giám mục Mainz Lãnh địa Sứ quân Bầu cử Địa phận Giám mục Speyer	1801–1814
Rhin-et-Moselle	Coblence	Koblenz		Đế chế La Mã thần thánh: Địa phận Tổng Giám mục Köln Lãnh địa Sứ quân Bầu cử Địa phận Tổng Giám mục Trier	1801–1814
Roer	Aix-la-Chapelle	Aachen	Đức  Hà Lan	Đế chế La Mã thần thánh: Thành phố Tự do Đế quốc của Aachen Địa phận Tổng Giám mục Cologne Lãnh địa Sứ quân Bầu cử: Đất đại công tước Berg Đất công tước Jülich Vương quốc Phổ: Guelders thuộc Phổ Thành phố Tự do Đế quốc của Wesel (sau 1805)	1801–1814
Sarre	Trèves	Trier	Bỉ  Đức	Đế chế La Mã thần thánh: Lãnh địa Sứ quân Bầu cử: Đất bá tước Veldenz Đất công tước Zweibrücken Địa phận Tổng Giám mục Trier	1801–1814
Doire	Ivrée	Ivrea	Ý	Vương quốc Piedmont-Sardegna Đất công tước Savoy	1802–1814
Marengo	Alexandrie	Alessandria			1802–1814
Pô	Torino				1802–1814
Sésia	Verceil	Vercelli			1802–1814
Stura	Coni	Cuneo			1802–1814
Tanaro6	Asti				1802–1805
Apennins	Chiavari			Cộng hòa Genoa7	1805–1814
Gênes	Gênes	Genova			1805–1814
Montenotte	Savone	Savona			1805–1814
Arno	Florence			Đất đại công tước Tuscany8	1808–1814
Méditerranée	Livourne	Livorno			1808–1814
Ombrone	Sienne	Siena			1808–1814
Taro	Parme	Parma		Đế chế La Mã thần thánh: Đất công tước Parma & Piacenza9	1808–1814
Rome10	Roma			Nước Giáo hoàng	1809–1814
Trasimène	Spolète	Spoleto			1809–1814
Bouches-du-Rhin	Bois-le-Duc	's-Hertogenbosch	Hà Lan	Cộng hòa Hà Lan11: Batavian Brabant (Brabant của thành bang) Guelders thuộc Hà Lan	1810–1814
Bouches-de-l'Escaut	Middelbourg	Middelburg		Cộng hòa Hà Lan11: Đất bá tước Zeeland	1810–1814
Simplon	Sion		Thụy Sĩ	République des Sept Dizains12	1810–1814
Bouches-de-la-Meuse	La Haye	Den Haag	Hà Lan	Cộng hòa Hà Lan11: Đất bá tước Holland	1811–1814
Bouches-de-l'Yssel	Zwolle			Cộng hòa Hà Lan11: Overijssel	1811–1814
Ems-Occidental	Groningue	Groningen	Hà Lan  Đức	Cộng hòa Hà Lan11: Thượng Guelders của Hà Lan	1811–1814
Ems-Oriental	Aurich		Đức	Đế chế La Mã thần thánh: Vương quốc Phổ: Đất bá tước Đông Frisia11	1811–1814
Frise	Leuwarden	Leeuwarden	Hà Lan	Cộng hòa Hà Lan11: Friesland	1811–1814
Yssel-Supérieur	Arnhem			Cộng hòa Hà Lan11: Thượng Guelders thuộc Hà Lan	1811–1814
Zuyderzée	Amsterdam			Cộng hòa Hà Lan11: Đất bá tước Holland Gia trang Utrecht	1811–1814
Bouches-de-l'Elbe	Hambourg	Hamburg	Đức	Đế chế La Mã thần thánh: Thành phố Hanseatic Tự do của Hamburg Khu bầu cử Hanover Đất công tước Holstein Thành phố Hanseatic Tự do của Lübeck	1811–1814
Bouches-du-Weser	Brême	Bremen		Đế chế La Mã thần thánh: Thành phố Hanseatic Tự do của Bremen Khu bầu cử Hanover Đất công tước Oldenburg	1811–1814
Ems-Supérieur	Osnabrück			Đế chế La Mã thần thánh: Khu bầu cử Hanover Địa phận Giám mục Osnabrück Vương quốc Phổ: xã và Đất bá tước Lingen Lãnh địa Minden Đất bá tước Ravensberg	1811–1814
Lippe12	Munster	Münster		Đế chế La Mã thần thánh: Địa phận Giám mục Münster Lãnh địa Sứ quân Bầu cử: Đất đại công tước Berg	1811–1814
Bouches-de-l'Èbre	Lérida	Lleida	Tây Ban Nha	Vương quốc Tây Ban Nha: Catalonia	1812–1813
Montserrat	Barcelone	Barcelona			1812–1813
Sègre	Puigcerda	Puigcerdà			1812–1813
Ter	Gérone	Girona			1812–1813
Bouches-de-l'Èbre–Montserrat	Barcelone	Barcelona	Trước đây là tỉnh Bouches-de-l'Èbre và Montserrat		1813–1814
Sègre–Ter	Gérone	Girona	Trước đây là tỉnh Sègre và Ter		1813–1814

Ghi chú:

1. Vị trí của một tỉnh thời Napoleon gồm nhiều phần từ hơn một quốc gia, quốc gia dân tộc có chứa tỉnh lỵ được liệt kê ở đây. Xin hãy mở rộng bảng này để liệt kê tất cả các quốc gia có chứa những phần cụ thể của một tỉnh.
2. Lãnh thổ từng là một phần của Hà Lan thuộc Áo cũng là một phần của Đế chế La Mã thần thánh.
3. Địa phận Giám mục Basel từng thuộc Giám mục Hoàng tử (Prince-Bishop) của Đức, đừng nhầm lẫn với Tổng Basel của Thụy Sĩ kế bên.
4. Lãnh thổ của  Cộng hòa Venezia bị mất vào tay Pháp, trở thành Cộng hòa Septinsular, một nước bị bảo hộ trên danh nghĩa của  Đế quốc Ottoman, từ 1800–07. Sau khi quay về Pháp thành Illyrian Provinces, các lãnh thổ này sau đó trở thành một nước do Anh bảo hộ, với tên gọi Hợp chúng quốc quần đảo Ionian
5. Maastricht từng là một nước công quản của Cộng hòa Hà Lan và Huy hiệu của Địa phận Giám mục Liège Địa phận Giám mục Liège.
6. Vào ngày 6 tháng 6 năm 1805, do kết quả của sự sáp nhập Cộng hòa Liguria (quốc gia kế thừa bù nhìn của Cộng hòa Genoa), Tanaro bị hủy bỏ và lãnh thổ của nó được chia ra giữa các tỉnh Marengo, Montenotte và Stura.
7. Trước khi trở thành một département Apennins, Cộng hòa Genoa từng được chuyển thành quốc gia kế thừa bù nhìn, Cộng hòa Liguria.
8. Trước khi trở thành département Arno, Đất đại công tước Tuscany được chuyển thành quốc gia kế thừa bù nhìn, Vương quốc Etruria.
9. Trước khi trở thành département Taro, Đất công tước Parma và Piacenza được sáp nhập vào Cộng hòa Cisalpine cho đến năm 1802, Cộng hòa Ý, từ năm 1802 đến 1805 và Vương quốc Ý, từ năm 1805 đến 1808.
10. Rome từng được biết đến với tên département du Tibre cho đến 1810.
11. Trước khi trở thành départements Bouches-du-Rhin, Bouches-de-l'Escaut, Bouches-de-la-Meuse, Bouches-de-l'Yssel, Ems-Occidental, Frise, Yssel-Supérieur và Zuyderzée, những lãnh thổ này của Cộng hòa Hà Lan được chuyển thành một quốc gia kế thừa bù nhìn, Cộng hòa Batavia (1795–1806), rồi những lãnh thổ nào chưa được sáp nhập (tất cả trừ hai départements đầu tiên ở đây), cùng với Đất bá tước Đông Frisia thuộc Phổ, được chuyển thành một quốc gia bù nhìn khác, Vương quốc Hà Lan.
12. Trước khi trở thành département Simplon, République des Sept Dizains được chuyển thành République du Valais cách mạng (16 tháng 3 năm 1798) rồi nhanh chóng trở thành (vào ngày 1 tháng 5 năm 1798) Cộng hòa Helvet bù nhìn cho đến năm 1802 khi nó trở thành Cộng hòa Rhodan độc lập.
13. Trong vài tháng trước khi thành lập Lippe, quận Rees và Münster là một phần của Yssel-Supérieur, arrondissement Steinfurt là một phần của Bouches-de-l'Yssel và arrondissement Neuenhaus là một phần của Ems-Occidental.

• Đế chế thứ nhất