Repùblega de San Marco

I do patrioti Daniele Manin e Nicolò Tommaseo i xe stà liberà da łe prexon austriache e si se ga meso a ła guida del novo Goerno Provixorio, proclamà el 22 de marso (Manin el xera el presidente). Ła Republica, che ła se riciamaa zà inte el nome a ła vecia Republica Veneta, ła xe durà póco, e Venessia ła xe stà ciapà da novo da l'exercito asburgico el 24 de agosto 1849, dopo na eroica rexistensa che xe 'ndà vanti par ben 17 mexi.

 

A l'inisio i insorti i gà vù na man dal Regno de Sardegna, ma dopo che i piemontexi i xe stà batùi a Custoza el 27 de lujo 1848, ła flota sarda ghè tocà ritirarse da Venesia, e quindi lori i xe restà de sołi a tegner bota ai austriaci, che verso ła fin del 1848 i gà riciapà squaxi tuta ła teraferma veneta. Un valido ajudo el xe rivà invesse dal general napołetan Guglielmo Pepe, che el xera stà mandà dal so Re a conbàtar al fianco dei piemontexi, e quando ghe xe stà ordinà de tornar in patria el se ga rifiutà e el se ga unìo ai Venesiani co domila vołontari, ciapando el comando de l'exercito che difendea ła çità.

Davanti a ła minacia dei austriaci, che i xera ormai rivà de fronte a Mestre e Marghera, blocando ła sità sia da ła tera che dal mar, i Venesiani i se ga fato corajo e i gà decixo de tegner bota a tuti i costi, e i gà dato i pieni poteri a Manin. Grasie a l'abiłità organizativa sua e de Pepe, e al valor dei volontari, i xe riusìi mìa soltanto a difendar eficacemente Venesia par diversi mexi, ma anca a far de łe incursion coragioxe contro i nemisi, che łe gà permeso tra l'altro de inpadronirse de un bel po' de roba da magnar, ma nonostante questo ła fame ła se faxea sentir senpre piasè.

 

El 4 de majo 1849 i austriaci i gà tacà łe ostiłità contro el forte de Marghera, difendù da 2500 òmeni al comando del cołonel napołetan Girolamo Ulloa. Ła difexa ła xe stà tegnizza, ma ła note del 26, d'acordo col goerno, a Ulloa ghè tocà dar l'ordine de lasar el forte. I austriaci i ga scominsià a avanzar longo el ponte de ła ferovia (costruìo proprio pochi ani prima), ma catando anca qua na rexistensa gajarda, i gà invià un bonbardamento beło ciòso contro ła çità. Na prima richiesta de réndarse da parte del comandante in cao de łe forze austriache, el feldmarescial Radetzky, ła xe stà sdegnoxamente respinta.

Ała longa ła situasion in sità ła xe devegnù insostenìbiłe (a conplicar łe robe se ga meso anca na epidemia de cołera), e ai primi de agosto el steso Manin, visto che xera inposìbiłe resìstar in eterno, el gà scominsià a parlar de rexa, e el se ga oferto anca de farse da parte se invese fuse stà decidesto de 'ndar vanti fin a l'ultimo. Ałora l'Asenblea ła gà confermà ła so fiducia a Manin, e ła gà dato i pieni poteri par tratar ła rexa, che ła xe stà firmà el 22 de agosto 1849. El 27 i austriaci i rivava a Venesia, mentre Manin, Tommaseo, Pepe e tanti altri patrioti i partea pa' ndar in esiłio.

•   Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Republica de San Marco
•   Scholia el detien schemi gràfeghi so Repùblega de San Marco

•   Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Republica de San Marco
•   Scholia el detien schemi gràfeghi so Repùblega de San Marco