Portogruèr

L'orixene del nome de ła sità no ła xe ciara. Drio na teoria el sarìa ispirà a łe gru, oxełi tìpeghi de łe pałùi e de łe pàciare che 'ntel'antighità i caraterixava el teritorio: da sta ipòtexi a deriva el stema de ła sità. Drio 'n'altra teoria ła xe da tor dal latin par indicar el guardian dei canpi (Gruarius), mestièr che ben se adata al caràtere agrìcoło del teritorio datorno. El prefiso Porto el deriva dal vecio porto mercantil fluvial, rico durante el dominio venesian ma deso in desuxo.

De Portogruèr se sa ła data de fondasion: ła xe el 10 de genaro 1140, co che el véscovo de Concordia, Gervin el ga conceso spasi su ła riva del Lèmene a un grupo de marcanti par farghe caxe, magaxeni e un porto.^[4] Ła vien nominada come Portum de Gruario da ła boła de papa Urban III; probabilmente ła gaveva xa na só organixasion precixa, sia de architeture che dal pónto de vista siviłe, anca se l'ełesion de un só podestà ła gera limitada da ła necesità de aprovasion del véscovo de Concordia.^[5]

El dominio venesian el taca inte el 1420 e'l porta a Portogruèr, col priviłegio de Portogruèr, un ténpo caraterixà da łibertà e splendor artìstego. A sti ani partien l'edifegasion de alguni dei edifisi più inportanti de ła sità, infrà i cuałi el Fóntego del comercio, ła Viła comunal e paréci pałasi inte el séntro sitadin.^[5] I contati co Venesia i restava cusì stréti che Ippolito Nievo el ga descrito i só abitanti come «màscare» dei venesiani.^[4]

Ła fin de ła Serenìsima ła ga signifegà decadénsa anca par Portogruèr. Particołarmente penóxa ła xe stada l'ocupasion dei soldai franséxi che da na parte i ga desfà i lióni de San Marco sui pónti, da st'altra i grevava su łe case comunałi par el mantegnimento costrenxendo l'aministrasion a vénder anca l'argentaria de łe céxe.^[5] Anca ła ritirada dei Austrìasi durante ła prima guera mondial ła ga fato dani a ła sitadina, co i ga tagià i dó pónti rinasimentałi del Rastreło e de ła Streta.^[5]

•   Fransa Marmande
•   Spagna Ejea de los Caballeros

Abitanti censii

1. ↑ voze de refarensaistat.it.
2. ↑ AA. VV., Dizionario di toponomastica. Storia e signifegà dei nomi geografici italiani, Torino, UTET, 2006, p. 605. I antighi testi de ła Repùblega Vèneta i dixe sta sità Portogruer, cfr. Marin Sanudo, Le vite dei dogi 1423-1474 (PDF), La Malcontenta (archivià dal URL orizenałe il 12 marzo 2013 Il valore del parametro dataarchivio non combacia con la data decodificata dall'URL: 12 de marso 2013 (juto)). ).
3. ↑ nome mia tanto justo parchè vegnù fora da a venetixasion del tałian Portogruaro.
4. ↑ ^{4,0 4,1} Portogruèr-luoghimisteriosi.it Archivià il 16 de setenbre 2011 in Internet Archive.
5. ↑ ^{5,0 5,1 5,2 5,3} Breve istoria de Portogruèr