Fton

Fton yoki Phtono (gr grekcha: Φθόνος, lotincha: Phthonus), shuningdek Zelus – qadimgi yunon mifologiyasida, ayniqsa romantik masalalarda rashk va havas, hasad timsoli^{[1][2][3][3][4]}. Ftonni koʻpincha tartibsizlik va kelishmovchilik maʼbudasi Eris bilan taqqoslashadi.

Ftonning ota-onasi kim ekanligi haqida bir nechta tahminlar mavjud:

1. U boshqa erotlar singari Afrodita^[3] dan tugʻilgan; 2. Dionis yoki Ereb va Nyuktaning oʻgʻli^[3][3]. Uning koʻp xotinlari boʻlib, barchasini xiyonatda gumon qilib, oʻldirgan^[3].

Fton takabbur insonlarga qarshilik timsolini aks ettiradi^[5].

U „Dionisning ishlarlari“da Geraga Zevs va Semelaning ishqiy munosabatlari haqida maʼlumot berib, Semelaning oʻlimiga sabab boʻlgan^[3][6]. Fton, shuningdek, Dionisga tugʻilishidan oldin ham hasad qilgan, shuning uchun u Aresni soxta qonga bulgʻangan qurol-yarogʻda tasvirlab, Afinaning hasadini uygʻotgan^[7]. Shu bilan birga, u Gera va Afina^[7] orasiga fitna solishni davom ettirgan. Bundan tashqari, Fton Kallimaxusning Apollonga bagʻishlangan madhiyasida paydo boʻlib, xudoni bahslashishga undaydi.

Uning ayol namunasi Nemesis, qasos maʼbudasi^[2][3]. Ammo Nemesis romantik rashk bilan chambarchas bogʻlangan Ftondan farqli oʻlaroq, shafqatsiz qasos bilan chambarchas bogʻliq^[2][3] Uning rimcha koʻrinishi Invidia^[3] hisoblanadi.

• Theoi loyihasi – Phthonos

• Patrisiya Bulman: Pindardagi phthonos. Kaliforniya universiteti matbuoti, 1984-yil.
• Ulrich Hoefer: lugʻati
• Ernst Milobenski: Neid in der griechischen Philosophie. O. Xarassovits, 1964-yil.
• Valter Steinlein: Phthonos und Verwandte Begriffe in der älteren griechischen Literatur. Erlangen 1941-yil.