[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Псков

Русиядә шәһәр

Псков (рус. Псков) — Россия Федерациясенең Псков өлкәсендә урнашкан шәһәр, Псков өлкәсенең һәм Псков районының административ үзәге. Өлкә буйсынуындагы шәһәр булып тора. Псков шәһәре шәһәр округы статусында мөстәкыйль муниципаль берәмлек төзи. Ул Великая елгасында аның Псков елгасы белән кушылган урынында урнашкан.

Псков
Халык саны 189 315 (1 гыйнвар 2023, демографик баланс) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 903 Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Цецерский, Иван Николаевич Edit this on Wikidata
Сәгать поясы UTC+03:00
Кардәш шәһәрләр Нойсс, Валмиера, Пөрт (Шотландия), Роенок (Вирджиния), Белосток, Гера[1], Неймеген, Арль, Норртелье[d], Даугавпилс[2][3], Дәрбәнт, Соргыт[4] һәм Северодвинск[5]
География
Моның өлеше Псков өлкәсе Edit this on Wikidata
АТБ Псков өлкәсе
Ил Россия
Мәйдан 96 км²
ДДӨБ 45 метр Edit this on Wikidata
Координатлар 57°49'тн, 28°20'кнч
Почта индексы 180000–180999 Edit this on Wikidata
Телефон коды 8112 Edit this on Wikidata
Башлык исеме Мэр Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Цецерский, Иван Николаевич Edit this on Wikidata
Карта

Халык саны — 207 571 кеше (2015)[6].

Сәгать поясы

үзгәртү
Мәскәү вакыты 
Мәскәү вакыты

Псков Мәскәү вакыты (Moscow Time Zone, MSK) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +3:00 сәгать тәшкил итә.

Тарихы

үзгәртү

Псков - Россиянең иң борынгы шәһәрләренең берсе, беренче тапкыр Лаврентьев елъязмасында 903 елдан искә алына.Шәһәр статусын 903 елдан башлап йөртә. 1348-1510 елларда - бәйсез Псков Республикасы башкаласы. 1510 елда үзәкләштерелгән Рус дәүләтенә кушыла. XVIII гасыр башына кадәр Псков Россиянең һәм Европаның иң эре шәһәрләренең берсе, илнең иң мөһим оборона һәм сәүдә үзәге була. Псков крепосте биш крепость боҗрасыннан (аларның өчесе бүгенге көнгә кадәр сакланган) торган, шуңа да Псков яулап алып булмас диярек кала булган.

Үзенең күп гасырлык тарихында Псков берничә тапкыр зур хәрби хәрәкәтләр алып бару үзәгенә әверелә, әмма бер генә тапкыр, ике бөтендөнья сугышы вакытында оккупацияне санамыйча, алына. Санкт-Петербургка нигез салынганнан соң, Псков илнең көнбатыш чикләрендә үзенең төп урынын югалта, ә Төньяк сугышы нәтиҗәләре буенча чик ераккарак, көнбатышка күчкәч һәм Россия империясенә Рига һәм Ревель (хәзер Таллин) ушылганнан соң, Псковның сәүдә һәм оборона пункты буларак әһәмияте бөтенләй кими. Бөек Ватан сугышы вакытында шәһәр өч ел Германия тарафыннан оккупацияләнә, бу вакыт эчендә 3,5 мең тыныч гражданның гомере өзелә. 2009 елның декабрендә Псковка «хәрби дан шәһәре» исеме бирелә.

Псков - Псков өлкәсенең һәм Россиянең төньяк-көнбатышының мөһим туристик үзәге. Борынгы Псков һәйкәлләре ЮНЕСКО Бөтендөнья мирасы исемлегенә кертелгән. Троицкий соборы, Псков крепосте, Мирож монастыре, Поганина палаталары, Псковның берничә борынгы чиркәве Россия Федерациясенең мәдәни мирасы исемлегенә керә. Шәһәр шулай ук эре транспорт төене булып тора, ул тимер юллар һәм зур автомагистральләр киселешендә урнашкан. Шәһәр эчендәге автобуслар челтәре үсеш алган.

Халык саны

үзгәртү
Халык саны
1811[7]1825[8]1833[9]1840[10]1847[11]1856[12]1863[13]1867[14]1870[15]1885[16]
9300↘8685↗8876↗10 269↘8898↗16 329↗16 807↘12 981↗18 331↗21 684
1897[17]1910[18]1914[7]1917[19]1920[19]1923[19]1926[20]1937[21]1939[22]1944[23]
↗30 478↗32 856↗34 100↗60 168↘29 004↗36 667↗43 857↗55 184↗60 439↘143
1959[24]1962[7]1967[7]1970[24]1973[7]1976[7]1979[24]1989[24]1992[7]1996[7]
↗80 448↗98 000↗112 000↗126 323↗141 000↗156 000↗175 307↗203 467↗208 500↘207 100
1998[7]2000[7]2001[7]2002[25]2003[7]2004[26]2005[26]2006[26]2007[7]2008[7]
↘204 200↘201 500↘200 400↗202 780↗202 800↘201 000↘200 000↘197 000↘194 900↘194 200
2009[27]2010[24]2011[24]2012[24]2013[24]2014[24]2015[6]
↘193 034↗203 279↘202 882↗203 974↗206 154↗206 730↗207 571

Милләтләр (2010): урыслар (95,1%), украиннар (1,6%).[28][29]

Шәхесләр

үзгәртү

Татар матбугаты

үзгәртү

Тышкы сылтамалар

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ https://www.gera.de/sixcms/detail.php?id=17947
  2. ↑ https://old.daugavpils.lv/en/46
  3. ↑ https://www.daugavpils.lv/en/assets/upload/Daugavpils_majas_lapai_EN_18.pdf
  4. ↑ http://admsurgut.ru/rubric/120/Partnery-Surguta
  5. ↑ https://www.severodvinsk.info/?idmenu=237
  6. ↑ 6,0 6,1 Оценка численности постоянного населения по муниципальным образованиям Псковской области на 1 января 2015 года. әлеге чыганактан 2015-04-10 архивланды. 2015-04-10 тикшерелгән.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 Народная энциклопедия «Мой город». Псков. әлеге чыганактан 2013-10-23 архивланды. 2013-10-23 тикшерелгән.
  8. ↑ Статистическое изображение городов и посадов Российской империи по 1825 год. Сост. из офиц. сведений по руководством директора Департамента полиции исполнительной Штера. Спб., 1829.
  9. ↑ Обозрение состояния городов российской империи в 1833 году / Изд. при министерстве внутренних дел. — Спб., 1834.
  10. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи. Сост. в Стат. отд. Совета МВД. — Спб., 1840.
  11. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи [по 1 мая 1847 года]. Сост. в Стат. отд. Совета МВД. Спб., 1852.
  12. ↑ Статистические таблицы Российской империи, составленные и изданные по распоряжению министра внутренних дел Стат. отделом Центрального статистического комитета. [Вып. 1]. За 1856-й год. Спб., 1858.
  13. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 1. Вып. 1. Спб., 1866.
  14. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 2. Вып. 1. — Спб., 1871, с. 180.
  15. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 2. Вып. 10. Спб., 1875, с. 98.
  16. ↑ Статистика Российской империи. 1: Сборник сведений по России за 1884—1885 гг. Спб., 1887, с. 22.
  17. ↑ Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.
  18. ↑ Города России в 1910 г. — Спб., 1914.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Города Союза ССР / НКВД РСФСР, Стат. отдел. — М., 1927
  20. ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 года = Recensement de la population de L’U.R.S.S. 1926 / Центральное статистическое управление СССР; Отд. переписи. Северный район. Ленинградско-Карельский район: народность, родной язык, возраст, грамотность. — М.: Изд. ЦСУ СССР, 1928, с. 106
  21. ↑ Всесоюзная перепись населения 1937 года: Общие итоги. Сборник документов и материалов — М., 2007, с. 68.
  22. ↑ РГАЭ, ф. 1562, оп. 336, д. 1248, лл. 83—96.
  23. ↑ Старинный Псков: История Пскова. Возрожденный из руин
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 24,5 24,6 24,7 24,8 Псковская область в цифрах. 2014. Краткий статистический сборник. әлеге чыганактан 2014-11-26 архивланды. 2014-11-26 тикшерелгән.
  25. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. әлеге чыганактан 2012-02-03 архивланды.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 4.13. Города с численностью населения 100 тысяч и более человек. әлеге чыганактан 2014-05-01 архивланды. 2014-05-01 тикшерелгән.
  27. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. әлеге чыганактан 2014-01-02 архивланды. 2014-01-02 тикшерелгән.
  28. ↑ 2010 елгы җанисәп алу базасы., archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-12-06 
  29. ↑ Милләтне әйтмәгән кешеләрне исәпләмичә
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Псков&oldid=3343085