Silahdar Damad Ali Paşa

 

 

İznik Gölü kıyısındaki Sölöz köyünde mukim Hacı Hüseyin Ağa adında bir Türk'ün oğludur. II. Ahmed devrinde Enderun'a alındı. Silahtar ocağına alındı. Padişah II. Mustafa'nın gözüne girmesi sayesinde tarafından saray teamülüne aykırı olarak hasodaya alındı ve akabinde padişahın sırkatibi oldu.

1709 Mart'ında ise III. Ahmed'in kızı Fatma Sultan ile nişanlandı ve "İkinci Vezir" rütbesiyle saraydan çıktı. Padişaha yakınlığı sayesinde Sadrazamların idaresine tesir edebilmeyi başaran Ali Paşa, 27 Nisan 1713'te sadaret makamına getirildi.

Bu makamdaki ilk başarısı, İngiltere ve Hollanda devletlerinin de tavassutuyla 5 Haziran 1713'te Ruslarla anlaşıp Prut Antlaşması'nı yeni esaslara göre belirlemek oldu.

Sadrazamlığı başlangıcında 1699 Karlofça Barış Antlaşması ile Venediklilerin eline geçen Mora sorunları ile uğraştı. Venedikliler bu anlaşma hükümleri tamamen ihlal ederek Karadağ'daki isyanı teşvik edip isyancılara yardım edince ve İstanbul-Mısır seferleri yapan Osmanlı ticaret ve hac gemilerine saldırınca Osmanlı İmparatorluğu 8 Aralık 1714'te Venedik'e karşı bir savaş ilan etti.

Venediklilere savaş ilanından hemen sonra 1715 yazında Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa komutasındaki Türk ordusu Venediklilerin elinde olan Mora Yarımadası'na doğru ilerlemeye başladı. Türk Ordusu, altı hafta içinde Karlofça Antlaşması ile kaybedilen Korint, Anabolu, Modon, Koron ve Navarin kaleleri de dahil olmak üzere tüm Mora Yarımadası'nı geri aldı, ayrıca 1669 yılında Girit fethedildikten sonra hala Venediklililerin elinde kalan Suda ve Spina Longa kaleleri de Türk donanmasının da katkısıyla zaptedildi, böylece tüm Mora ve Girit Venediklilerden temizlendi.

Mora'nın yeniden fethedilmesi başarısından sonra Sadrazam Silahdar Damad Ali Paşa komutasındaki Türk ordusu kuzeye Avusturya'ya karşı ilerlemeye başladı. 5 Ağustos 1716'da sadrazamın serdarlığı altındaki Osmanlı ordusu Petrovaradin Muharebesi'nde Savoy Prensi Eugen komutanlığı altındaki Avusturya ordusuna yenildi ve Silahdar Damat Ali Paşa bu savaşta askerlerine cesaret vermek isteyip cephenin ön saflarına ilerleyince alnından vurularak hayatını kaybetti. Bu nedenle tarihlerde Şehit Ali Paşa adı ile anılır oldu.

Naaşı Belgrad'a getirilip orada Kaleiçi'nde yaptırılmış olan türbeye gömülmüştür.

Sadareti döneminde ilmiye sınıfında ıslahatlar yaptı, çocuk yaşta olanlara müderrislik unvanı verilmesini yasakladı. Mısır'a köle olarak getirilen zenci Habeşlerin gayrıinsani olan hadım edilmelerini kaldırdı. Zeamet müessesesinde reformlar yaptı.

Döneminde ayrıca, İzmir'e bir sabunhane, İznik'te doğduğu köyde ve Mora'da fethettiği Anapoli'de birer cami ve İstanbul'da bir kütüphane yaptırdı.

• Petrovaradin Muharebesi
• Şehit Ali Paşa Kütüphanesi

• Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
• Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5

Siyasi görevi
Önce gelen: Kel Hoca İbrahim Paşa	Osmanlı Sadrazamı 27 Nisan 1713 - 5 Ağustos 1716	Sonra gelen: Hacı Halil Paşa