Selahattin Adil
Selahaddin Adil[2] (19 Ocak 1882; İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu - 27 Şubat 1961; İstanbul, Türkiye), Türk asker ve siyasetçi.
| Selâhattin Âdil 1315-b-Top 2[1] | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 19 Ocak 1882 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 27 Şubat 1961 (79 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1900-1920)  Türkiye (1920-1923) |
| Hizmet yılları | 1900-1923 |
| Rütbesi | Mirliva |
| Komutası | Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı Kurmay Başkanlığı, 12. Tümen, 13. Tümen, 11. Kolordu, 19. Kolordu, 17. Kolordu, Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı, 17. Kolordu, Askeri Üretim Genel Müdürlüğü 2. Kolordu, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı, İstanbul Komutanlığı |
| Çatışma/savaşları | Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |         |
| Sonraki işi | TBMM Ankara Milletvekili |
Hayatı
değiştir19 Ocak 1882'de (1298) İstanbul Fatih Çarşamba'da doğdu. Babası tersane kumandanı Amiral Adil Paşa, annesi Van Defterdarı Abdulkerim Efendi'nin kızı Sadberk Hanım'dır. Eylül 1913'te Dr. Hüseyin İhsan Paşa - Hatice Hanım'ın kızı Fazile Siret (1898/1900) Hanım'la evlendi. Emine Soada (1914/1916), Behice Suha (1919) ve Ahmet Semuh'un (1924/1926) babasıdır.[3]
Askerlik hayatı
değiştir1902 yılında Kurmay Yüzbaşı oldu. 1905 yılında Şam'daki 5. Ordu'ya, ardından Selanik'teki 3. Ordu'ya atandı. 1906 yılında İstanbul'da Mekteb-i Harbiye'de öğretmen yardımcısı olarak görev aldı. 31 Mart İsyanı sırasında Hareket Ordusu'nda görev yaptı. 1910-1911 yılları arasında Bükreş Ataşeliği görevini yürüttü. Trablusgarp ve Balkan savaşlarına katıldı. I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale ve Doğu cephelerinde bulundu.
Çanakkale Savaşları'nda, savaş öncesinde Çanakkale Müstahkem Mevkii'nde kurmay başkanı olarak görev yaptı. Savaş sırasında, Üçüncü Kirte Muharebesi'nde 12. Tümen'e komuta etti. Birinci Kerevizdere Muharebesi'ni yönetti. Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal'in emrinde 12. Tümen komutanlığını üstlendi.
1920 yılında Fransız işgal bölgesinde Kuvâ-yi Milliye'yi yapılandırmak ve Fransız yayılmasını önlemek üzere Adana Cephesi komutanlığına atandı. 1921 yılında Batı Cephesi'nde 2. Kolordu Komutanı olarak Sakarya Meydan Muharebesi'ne katıldı. Bu savaştaki başarısından ötürü Mirliva rütbesine terfi etti ve Paşa oldu. Daha sonra Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarlığı görevine getirildi. Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi'ni ilk meclisteki milletvekillerine bildiren kişi oldu. Mudanya Mütarekesi'nden sonra İstanbul'un askeri denetimi kademeli olarak onun komutasındaki 81. Alay'a geçti. TBMM tarafından İstanbul Komutanlığı görevine getirildi. Savaştan sonra Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. 23 Eylül 1923 tarihinde Mirliva rütbesindeyken kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.
Siyasi hayatı
değiştirTBMM IX. Dönem Ankara milletvekili seçildi. TBMM İktisat Komisyonu Başkanlığı yaptı. 7 Temmuz 1953 tarihinde milletvekilliğinden istifa etti.
Özel hayatı
değiştirGizli kahraman olarak kalmayı yeğleyen Selahattin Adil Paşa başarılarını çocuklarına dahi anlatmamış mütevazı bir kimse olmuştur. Anılarını 1983 yılında "Hayat Mücadeleleri" adı altında oğlu Semuh Adil kitap halinde yayımladı. 2007 yılında "Çanakkale'den Mektuplar" adlı kitabını da yayımladı.
27 Şubat 1961 Pazartesi sabahı İstanbul'da öldü. Zincirlikuyu Mezarlığı'nda, babası Adil Paşa'nın yanında toprağa verildi.[3]
Kaynakça
değiştir- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 117.
- ^ "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ a b "Türk Parlamento tarihi : TBMM IX. Dönem 1950-54 VII. CİLT" (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.