Muâz bin Cebel

Muâz bin Cebel (y. 601/603 - 638/639), İslam peygamberi Muhammed'in sahabisi ve fıkıh bilgini.

Sahabe Ebu Abdurrahman Muâz bin Cebel bin Amr el-Ensarî Arapça: معاذ بن جبل
Doğum	601/603[1] Medine
Ölüm	638,639[1] Remle (günümüzde Ürdün)
Din	İslam
Evlilik	Ümmü Amr bint Halid
Çocuk(lar)	Ümmü Abdullah Abdurrahman bin Muaz
Ebeveyn(ler)	Hind bint Sehl (anne)
Akraba(lar)	Rebia bin Cebel (kardeş)

601 veya 603 yılında Medine'de doğdu. Hazrec kabilesinin Beni Seleme koluna mensuptur. Muhammed, Mekke'ye gelen Arap kabileleri ile görüşüyor, onların desteğini istiyordu. 620 yılında Medine'den gelen bir grupla böyle bir görüşmede bulunmuş onlarda Müslüman olmuşlar ve biat etmişlerdir. İslam tarihinde Birinci Akabe Biati denilen bu olaydan sonra Muhammed Mus'ab bin Umeyr'i öğretmen olarak Medine'ye göndermiştir. Muaz bin Cebel bu dönemde 18 yaşında Müslüman olmuştur. Daha sonra yapılan İkinci Akabe Biatı'nda ise Muhammed'e biat etmiştir. Hicret zamanında evini Abdullah bin Mesud ve Cafer-i Tayyar ile paylaşmıştır.

Muaz, Muhammed'le birlikte Bedir, Uhud, Hendek muharebelerine, Hayber ve Mekke fetihlerine katılmıştır.^[2] Bundan sonra yapılan Huneyn Muharebesi sırasında Muhammed tarafından Mekke'ye vekil yönetici olarak atandı ve halka Kur'an öğretmesini, dini esasları anlatmasını emretti. Bu vazifesini yapıp Medine'ye döndükten sonra da Kur'an ve din bilgilerini öğretmeye devam etti. Ardından Yemen valisi oldu. Bu ülkeye gidişinde bizzat Muhammed tarafından uğurlandı. Bu uğurlama sırasında aralarında geçen diyalog fıkıh biliminde içtihat kavramının ilk defa anıldığı diyalog olmasının yanı sıra İslam bilginlerinin sorun çözmede nasıl bir yol izleyeceklerini göstermesi açısından önemlidir.

Muâz bin Cebel, uzun zaman Yemen valiliğinde bulundu. Muhammed'in ölüm haberini burada aldı. Daha sonra Mekke'ye dönerek ilk halife Ebu Bekir'in şûra meclisinde görev aldı. Bu sırada Suriye'deki savaşlara ve tebliğ faaliyetlerine katıldı. Filistin taraflarında zekât memuru ve Kur'an eğitmeni olarak görev yaparken Kudüs ile Remle şehirleri arasında veba hastalığından 36 yaşında öldü.

Muâz bin Cebel, İslam fıkıh tarihinde hakkında açıkça hüküm bulunmayan konularda rey ile hükmetmeyi ilk defa kullanan ve ileride kurulacak Irak Ekolü'nün yolunu açan sahabîdir.