Koyun
Koyun (Ovis), keçiler ile birlikte Caprinae alt familyası içerisinde yer alan bir memeli cinsi. Cinsin coğrafi olarak ve nüfusça en yaygın türü Evcil koyun olmaktadır, ancak pek çok yabani tür de Ovis cinsine aittir.
| Koyun | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Koyun sürüsü
| ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
|
Metne bakınız. |
Evcil koyun, tahminen 6000 ila 8000 yıl önce evcilleştirilmiş olup, köpeğin yanında en eski ev hayvanlarındandır. Gevişgetirenler ailesinin tür olarak en zengin familyasıdır. Kuzey Amerika, Avrupa, Asya ve özellikle Afrika'da yayılmışlardır. Güney Amerika'ya ve Avustralya'ya insan eliyle ulaşmışlardır. Farklı biyotoplarda, özellikle steplerde, dağlık kesimlerde, az da olsa ormanlarda bulunurlar. Bitkisel besinlerle beslenirler, sürü oluşturma eğilimleri çok yüksektir.
Sütü, yünü ve eti için yetiştirilen koyunların burun kısımları çıplak ve nemli, vücutları kalın tüylerle kaplıdır. Erkeklerde her zaman bir çift boynuz bulunurken, dişilerde bazen bulunur. Boynuzlar üzerindeki boğumlar yaş hesaplamasında kullanılır. Vücutlarında ekstra kıl oluşumları (sakal, yele) bulunur. Yılda 2 kez ve her defasında 1-3 yavru doğururlar. Gebelik süreleri 5-11 aydır. Koyunların ömürleri 10 ila 12 yıl arasıdır. Koyundan elde edilen kürke post adı verilir.
İsimlendirme
değiştirYavru koyunlar cinsiyet fark etmeksizin kuzu olarak adlandırılır. 6. aydan sonra kuzular, 1 yaşına gelinceye kadar toklu olarak isimlendirilir. Şişek terimi, 1 ile 2 yaş arasındaki koyunlar için kullanılır. Daha sonraki dönemlerde koyunlar cinsiyetlerine ve damızlık durumlarına göre farklı isimler alırlar.[1]
Koç, 2 yaşından büyük ve damızlık için kullanılan erkek koyundur. Anaç koyun ise koçun dişi versiyonudur. Marya, damızlık olarak kullanılmayan veya yaşlanmış dişi koyunları ifade eder. Högeç ise iğdiş edilmiş erkek koyundur.[1]
Türleri
değiştir| Ovis ammon | Argali | |
| Ovis aries aries | Evcil koyun | |
| Ovis orientalis orientalis group | Mouflon | |
| Ovis orientalis vignei group | Urial | |
| Ovis canadensis | Amerika yaban koyunu | |
| Ovis dalli | Dall koyunu |
Kaynakça
değiştirDış bağlantılar
değiştir- Zootekni Forumları 31 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türkiye'deki Irklar 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sheep (rus) 19 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- State University|başlık=Breeds of Livestock - Sheep: (Ovis aries)|erişimtarihi=2 Ağustos 2006[ölü/kırık bağlantı]
- Genetic origins of domestic sheep 24 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- GranjasDeEsclavos.com (İspanyolca)
- Koyun hakkında 9 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
- Koyun hakkında (Almanca)