Kara El
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mayıs 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Kara El (Sırpça: Црна рука / Crna Ruka), asıl adı (Sırpça: Уједињење или смрт / Ujedinjenje ili smrt) Birlik ya da Ölüm, 20. yüzyılın başlarında, Sırbistan dışında yaşayan Sırpların Habsburg ve Osmanlı egemenliğinden kurtulmasını sağlamak amacıyla mücadele eden gizli Sırp örgüt. Avusturya arşidükü Franz Ferdinand'ın ölümüyle sonuçlanan suikastı (1914) düzenleyerek I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinde etkili olmuştur.
1911'de Albay Dragutin Dimitriyeviç'in kurduğu derneğin üyeleri, çoğunlukla subaylarla devlet görevlilerinden oluşuyordu. Merkezi Belgrad'daydı. 1912-1913'teki Balkan Savaşları'ndan önce Makedonya'da silahlı çeteler örgütledi, Bosna'da devrimci hücrelerden oluşan bir ağ kurdu. Sırbistan'da orduya egemen oldu ve memurları terör yoluyla sindirerek hükûmeti büyük ölçüde etkisi altına aldı. Gitgide güçlenerek hükûmetle boy ölçüşebilir duruma geldi. Sürgündeki Sırp ordusunun başkomutanı Prens Aleksandar, bu güçlü rakipten kurtulmak için 1917'de Selanik'te Kara El önderlerini gerçekliği kuşkulu suçlamalarla mahkeme önüne çıkardı. Aralarında Dimitriyeviç'in de bulunduğu üç kişi idam edildi, 200'ü aşkın üyesi hapsedildi.