Heinrich von Kleist

Heinrich von Kleist, Prusya'da önemli makamlara gelmiş, Pomeranya sülâlesine mensup bir aileden geliyordu. Ailenin beşinci çocuğu ve ilk oğlu olarak doğdu. Von Kleist sülâlesi, çok sayıda general ve mareşal, birçok toprak sahibi ile bir dizi âlim, yüksek diplomat ve memur yetiştirdi. Kleist'in babası Joachim Friedrich von Kleist (d. 1728 - ö. 1788), o zamanlar bir garnizon kasabası olan Frankfurt (Oder)'de Prens Leopold von Braunschweig'ın ordusunun süvari komutanı olarak görev yaptı. Babasının ilk evliliğinden Minette ve Wilhelmine adlarında iki üvey kız kardeşi ve Kleist'e çok yakın olan Ulrike Philippine isimli üçüncü bir kız kardeşi vardı. Joachim Friedrich 1775 yılında Juliane Ulrike Pannwitz ile evlendi. Bu evlilikten de Heinrich'in öz kardeşleri Friederike, Auguste Katharina, Leopold Friedrich ve Juliane dünyaya geldi.

Kleist, babasının 1788'de ölümünden sonra, Berlin'de reform taraftarı bir vâiz olan Samuel Heinrich Catel'in yetimhanesinde büyüdü. Catel, aynı zamanda Fransızca dilbilgisi öğretmeniydi. Kleist muhtemelen, Catel sayesinde Aydınlanma döneminin Fransız şair ve filozofları ile tanıştı. Askerî hayatına öncelik vermek mecburiyetinde olduğu için, Brandenburg Üniversitesi'nde başladığı akademik hayatına ara vermek zorunda kaldı ve Prusya Kraliyet Ordusu'na katıldı. Genç Kleist, ailesinin geleneklerine sadık kalarak 1792 yılının Haziran ayında, Potsdam'daki Prusya Ordusu'nun 3. Muhafız Alayı Taburu'nda kıdemli onbaşı oldu. Müfettiş General Ernst von Rüchel idaresinde, Fransa'ya karşı Birinci Kolaisyon Savaşı'na katıldı. Aynı tabur ile Mainz'de Alman topraklarında kurulan ilk burjuva cumhuriyetinin askerî güçlerinin kuşatmasında da yer aldı.

Yetersiz ve kısa bir eğitim hayatından sonra 1792 yılında Prusya ordusuna girdi ve 1799 yılında teğmen rütbesiyle ordudan ayrıldı. Ardından Viadrina Üniversitesi'nde hukuk ve felsefe eğitimi aldı. 1800 yılında Berlin'de Maliye Bakanlığı bünyesinde çalışmaya başladı. Ertesi yıl Kleist'ın düzensiz umursamaz ruh hali onu Paris'e ziyaret etmeye sürükledi ve sonrasında İsviçre'ye yerleşti. Orada yakın arkadaşlar edinen Kleist, onlara ilk tragedyası olan Schroffenstein Ailesi adlı eserini okudu. 1802 yılının sonunda Almanya'ya dönen Kleist; Goethe, Schiller ve Wieland'ı Weimar'da ziyaret etti. Leipzig ve Dresden'de kısa bir süre kaldıktan sonra Paris'e geri dönen Kleist ardından Berlin'deki görev yerini Königsberg'teki bir devlet dairesi olarak değiştirdi. 1807 yılında Dresden'e giderken Fransız askerleri tarafından ajan suçlamasıyla tutuklandı. Cezaevinden çıktıktan sonra Dresden’e giden Kleist'ın yolu Heinrich Müller ile kesişti ve birlikte 1808 yılında Phöbus gazetesini çıkardılar.

Kleist 1809 yılında Prag’a gitti ve en sonunda Berlin'e yerleşti. Orada Berliner Abendblätter gazetesini çıkardı. Tahminlere göre o yıllarda, tıpkı kendisi gibi herhangi bir yaşam amacı kalmamış Henrietti Vogel adındaki Alman bir kadın müzisyen ile birlikte olmaya başlar. Aralarındaki ilişki tutkulu bir aşka dönüşür. Vogel, 1808 yılında önemsiz boyutta olan rahmindeki kanserin Kasım 1811'de ciddi bir boyuta ulaştığını öğrenir. Durumu Heinrich'e anlatır ve Heinrich'den kendisi korktuğu için kendisini öldürmesini ister. Heinrich ise Vogel'e birlikte intihar etmeyi teklif eder. İkisi de yaşamak için bir amaç görmez ve anlaşırlar. Zira Vogel'e, doktorları tarafından çok fazla yaşayamayacağı söylenmiştir. Heinrich ve Henriette, 1811 yılının 21 Kasım sabahında Berlin'de bulunan Kleiner Wannsee gölü kıyısında birlikte kahvaltı ederler. Ardından Heinrich, önce Henriette'yi tabanca ile kalbinden vurur, ardından silahı kendi ağzına dayar ve tetiği çekip kendisini de öldürür. Heinrich'in ardında bıraktığı bir sayfalık intihar mektubunda şu sözü dikkat çekmiştir:

 

[1] 12 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kleist’ın bütün hayatı ideal ve hayalî mutluluğu bulmaya çabalamakla geçti ve bu, onun çoğu eserine yansıdı. Kleist kuzey Almanya’nın şu ana kadar gelmiş geçmiş en önemli Romantik dönem dramacısı olarak sayılmaktadır. Kleist, Alman Edebiyatı'nda önemli bir yere sahiptir.

Kleist'in intihar sürece 2015 yapımlı Fou D'amour filminde anlatılmıştır.

 

• Schroffenstein Ailesi (Die Familie Schroffenstein), (trajedi) (1803)
• Şili'de Deprem (Das Erdbeben in Chili), (novella) (1807)
• Amphitryon, (trajikomedi) (1807) (Moliere'in komedisinden adapte)
• Kırık Testi (Der zerbrochne Krug), (komedi) (1808)
• Penthesilea, (trajedi) (1808) (Goethe bu oyunu "oynanamaz" olarak nitelendirerek oynatmayı reddetmiştir.)
• Die Marquise von O, (novella) (1808)
• Die Hermannsschlacht, (dram) (1809)
• Locarno Dilencisi (Das Bettelweib von Locarno), (öykü) (1810)
• Homburg Prensi (Prinz Friedrich von Homburg), (dram) (1810)
• Küçük Katherine (La Petite Catherine de Heilbronn), (tarihî oyun) (1810)
• Michael Kohlhaas, (novella) (1811)
• Düello (Der Zweikampf), (novella) (1811)
• Sokak Çocuğu (Der Findling), (novella) (1811)

• Kendileri İle Savaşanlar, Stefan Zweig (Kleist ile ilgili bölüm)
• Dramcı Yönüyle Heinrich Von Kleist, Arif Ünal
• Yeni Bir Yüzyıl İçin Gençlere Dünya Edebiyatından Öyküler 1. Cilt, İshak Reyna (Kleist ile ilgili bölüm)
• Aşk ve Ölüm Üzerine, Patrick Süskind (Kleist ile ilgili bölüm, s. 33-46.)

 

Wikimedia Commons'ta Heinrich von Kleist ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Kleist'den Mutluluk Üzerine bir mektup
• (Almanca),(İngilizce) Dirk de Pol: Das Erhabene bei Kleist. 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In: Dirk de Pol: Epochensplitterbruch. Pandavia, Berlin 2021, S. 24-52. 978-3-7531-5486-2
• Guttenberg Projesi'nde Heinrich von Kleist'ın hayatı ve eserleri (Almanca) 14 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.