Gümrük muhafaza memuru

1956 yılına kadar Genelkurmay Başkanlığına bağlı "Gümrük Muhafaza Umum Komutanlığı" adıyla askeri bir teşkilat olarak hizmet eden Gümrük Muhafaza Memurları günümüzde Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı^[1] bünyesinde görev yapan, kolluk kuvveti olup asli görevi kaçakçılıkla mücadeledir. Kaçakçılığı men, takip ve soruşturmakla görevlidirler. Eşyanın gümrük işlemlerinin yapılmadan yurda girişine ya da yurttan çıkışına engel olurlar. Silah taşıma ve kullanma yetkileri vardır. Gümrüklü yer sahalarda herhangi bir izne gerek kalmadan taşıtları, kişileri ve eşyaları arama yetkileri bulunmakla birlikte ayrıca Türkiye Gümrük Bölgesinde (Türkiye'nin kara suları, iç suları ve hava sahasında) istihbarat çalışması yapıp gerektiğinde operasyon yapma yetkileri vardır. Narkotik, çay (dünyada ilk), para (dünyada ilk) köpekleri olup operasyonlarda kullanırlar. Ayrıca araç tarama (X-Ray) cihazları Türkiye'de birçok kara hudut kapılarında ve limanlarda mevcuttur. Adli kolluk birimi olması nedeniyle cumhuriyet savcısının talimatıyla gümrüklü yer ve sahalarda meydana gelen adli olaylara müdahale edip, gözaltı yapıp adli işlemleri yapılması için savcılığa ve sevk ederler. Alo 136 ihbar hattı ile 7 gün 24 saat alınan ihbarlar değerlendirilip gereği yerine getirilmektedir. Gümrük muhafaza bölge amiri, gümrük muhafaza kısım amiri, gümrük muhafaza memuru şeklinde rütbeler mevcuttur.

ABD de Customs and Border Protection^[2] adıyla teşkilatlanıp gümrüklü yer ve sahalarda pasaport işlemi ve gümrük muayene işlemleri de dahil tüm işlemleri yerine getirirler.

Gümrük muhafaza memuru olabilmek için lisans mezunu olmak, belirli fakülteleri bitirmiş olmak, KPSS sınavı sonucunda Bakanlığın açtığı kadrolara yerleşmek, temel eğitim ve staj evresinden sonra yapılacak yazılı yeterlilik sınavı ve mülakat sınavlarında başarılı olmak gerekmektedir. Gümrük Muhafaza Memurları; T.C. Anayasası,Gümrük Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu,Türk Ceza Kanunu, Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi hakkında kanun,Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma kanunu, Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi hakkında kanun(kara para aklama),Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, Ceza Muhakemeleri Kanunu, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanun, Kabotaj Kanunu,İl idaresi Kanunu, Kabahatler Kanunu,Çevre Kanunu, Su ürünleri Kanunu, pasaport kanunu, petrol piyasası kanunu,Türk Ticaret Kanunu, Yakalama, Gözaltı ve İfade Yönetmeliği, Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği ve benzeri yönetmelikler ile tebliğler konusunda eğitim alırlar.Ayrıca yakın dövüş ve silah kullanma eğitimi de alırlar. Buna ilaveten Muhafaza memurları hizmet içi eğitim kapsamında hem yurt içinde hem yurt dışında çeşitli eğitimlere tabi tutulurlar. İsteyen personel ayrıca Narkotik detektör köpek idarecisi kursuna katılıp NDKİ^[3] ya da X-ray operatör eğitimine katılıp X-ray operatörü olabilir.

Uluslararası ticaretin gelişmesiyle zaman kavramı büyük önem kazanmakta, ülkeler gümrük işlemlerini minimum seviyeye indirirken aynı zamanda ülke güvenliğini, çevreyi, insan ve hayvan sağlığını korumak zorundadır. Bu kapsamda gelişen dünyada Risk Analizi ve istihbarat kavramları önem kazanmakta Gümrük Muhafaza Memurları Türkiye'de imkanları dahilinde bu görevleri yerine getirmektedir.

Gümrük Muhafaza Memurluğu, G.İ.H. sınıfında B grubu bir kadro olup özlük hakları Türkiye'deki diğer kolluk güçleri ve dünyadaki muadillerine göre iyileştirilmesi gereken bir kadrodur. Son zamanlarda unvanının Gümrük Muhafaza Uzmanı/Denetmeni olması ve Kara/Deniz/Hava-Kaçakçılık/İstihbarat şeklinde branşlaşması gündeme gelmiştir.