Fizik muayene
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Fizik muayene, tıbbi muayene veya klinik muayenede, bir tıp doktoru hastayı tıbbi bir durumun olası tıbbi belirti ve semptomları için muayene eder. Genellikle hastanın tıbbi geçmişi hakkında bir dizi sorudan ve ardından bildirilen semptomlara dayalı bir muayeneden oluşur. Tıbbi öykü (anamnez) ve fizik muayene birlikte bir tanının belirlenmesine ve tedavi planının oluşturulmasına yardımcı olur. Bu veriler daha sonra tıbbi kayıtların bir parçası haline gelir.[1] Fizik muayene temelde 5 işlemden oluşur.
| Fizik muayene | |
|---|---|
| I. Dünya Savaşı'nda kullanılan; Washington, DC'de bulunan bir muayene odası | |
 | |
| ICD-9-CM | 89.7 |
| MeSH | D010808 |
| MedlinePlus | 002274 |
İleri sağlık teknolojisi geliştirilmeden önce tıbbi öykü ve fizik muayene tanı için son derece önemliydi. Tıbbi görüntüleme ve tıbbi testlerdeki gelişmelere rağmen bugün bile herhangi bir hastanın değerlendirilmesinde öykü ve fiziki bilgiler vazgeçilmezdir.[2]
Fizik muayene, ateş muayenesi, kan basıncı, nabız ve solunum hızı dahil olmak üzere yaşamsal bulguların kontrol edilmesini içerebilir. Sağlık çalışanı görme, duyma, dokunma ve bazen de koku alma duyularını kullanır. Fiziksel muayenenin temeli olarak dört eylem öğretilir: muayene, palpasyon (hissetme), perküsyon (rezonans özelliklerini belirlemek için dokunma) ve oskültasyon (dinleme).[3]
Rutin
değiştirAsemptomatik bir hasta üzerinde tıbbi tarama amacıyla yapılan fizik muayene. Bunlar normalde bir çocuk doktoru, aile hekimi, bir fizyoterapist, doktor asistanı, sertifikalı bir pratisyen hemşire veya başka bir birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından gerçekleştirilir.[4]
İnspeksiyon
değiştirTüm kliniklerde hastaya yapılan ilk muayene işlemidir. Hasta, kliniğin branşına göre gerekli olan vücut bölgesini soyar (örneğin göğüs hastalıkları ve kardiyoloji kliniğinde göğüs, genel cerrahide karın). Fizik muayene de hastalığın teşhisi için önemli bilgiler sağlar. İnspeksiyonda hastanın cilt rengine (soluk, sararmış); venöz dolgunluk olup olmadığına; kolleteraller olup olmadığına; ciltte kabarıklık, şişlik, ameliyat izi, darp izi vs. olup olmadığına; skleralarının (göz akı) rengine; göz kapakları ve mukozalarının rengine ve birçok başka etkene bakılır.
Palpasyon
değiştirHastanın söz konusu bölgesinin elle dokunarak muayene edilmesidir. Amaç bölgede herhangi anormal bir şişlik olup olmadığını tespit etmektir. Bu yüzden palpasyon mutlaka bilateral (simetrik) bir şekilde yapılmalıdır.
Palpasyonda atlanmaması gereken şayet muayene bölgesinde varsa lenf nodlarının büyüklüklerinin normal olup olmadığının kontrol edilmesidir.[5]
Ayrıca palpasyonda hastanın kalp atışları veya solunum titreşimi de araştırılabilir. Bunlar da olup olmamaları, şiddetleri veya karakterleri belirlenerek hekime bazı bilgiler verir. Palpasyon yüzeyel palpasyon ve derin palpasyon olmak üzere ikiye ayrılır. Önce uygulanması gereken yüzeyel palpasyondur.
Palpasyonda ellerin soğuk olmaması önemlidir. Örneğin bir batın muayenesinde eller soğuk olursa istemsiz olarak ellediğimiz bölgedeki kaslar kasılır ve yanlış bulguya sebep olur.
Perküsyon
değiştirPerküsyon özellikle batında (karın) ve toraksta (göğüs) kullanılır. Sol elin orta parmağı hastanın muayene edilecek bölgesine koyulur, sesin şiddetinin azalmasını engellemek için diğer parmaklar cilde değmeyecek şekilde tutulur. Sağ elin başparmağı sol elin orta parmak ucuna vurulur. Vurma hareketi bilekten sağlanır,vurucu parmak oynatılmaz.
Perküsyonda amaç iç organların normalde boş ya da dolu olan kısımlarını test etmektir.
İçi boş olan organlar ya da vücut kompartımanları timpanik ses (tiz) verirken, dolu organlar ya da içi dolu olan vücut kompartımanları mat (bas) ses verir. Normalde boş olması gereken bölgeden dolu ses alıyorsak bu bir patoloji olduğunu gösterir.[6]
Oskültasyon
değiştirHastanın söz konusu bölgesinin steteskop aracılığıyla dinlenmesidir. Bu yöntem genelde göğüs hastalıkları ve batın hastalıklarını araştırmada kullanılır. Organlardaki normal ve anormal sesler dinlenir.
Oskültasyon batın muayenesinde inspeksiyondan hemen sonra yapılır. Çünkü elle baskı yapıldığında batındaki iç organların normal kasılma ritimleri değişir ve yanlış bulguya sebep olur.
Olfaksiyon
değiştirKoklama; olfaksiyon. - Koku alma duyusu; koklama hissi ile muayene.
Fizik muayene yöntemleri
değiştir- Bekâret testi
- Hamilelik testi
- Üroskopi
- Unterberger testi
- Trendelenburg testi
- Tourniquet testi
- Romberg testi
- Solunum muayenesi
- Rektal muayene
- Kalp muayenesi
- Pleksimetre
- Perthes testi
- Periferik damar muayenesi
- Perküsyon (tıp)
- Ober testi
- Nörolojik muayene
- Jobe test
- Bağımsız tıbbi muayene
- Vücut sıcaklığı muayenesi
- Hirschberg testi
- Hess testi
- İşitme testi
- Gonioskopi
- Akışkan dalga testi
- Göz muayenesi
- Durkan testi
- Kranial sinir muayenesi
- Kardiyovasküler muayene
- Kalori refleks testi
- Meme muayenesi
- Oskültasyon
- Abdominojuguler test
- Karın muayenesi
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Do I Need a Physical Exam?". Cleveland Clinic (İngilizce). 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ "Physical Examination: Purpose, Preparation, and Procedure". Healthline (İngilizce). 10 Temmuz 2012. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ "Physical Examination: What Tests to Expect". Healthline (İngilizce). 2 Mayıs 2017. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ Ngo, Tam T.; Hoang, Phong N.; Pham, Ha V.; Nguyen, Dua N.; Bui, Hoai T. T.; Nguyen, Anh T.; Do, Thinh D.; Dang, Ngan T.; Dinh, Huy Q.; Truong, Dao Q.; Le, Tuan A. (22 Nisan 2021). "Routine Medical Check-Up and Self-Treatment Practices among Community-Dwelling Living in a Mountainous Area of Northern Vietnam". BioMed Research International. 2021: 8734615. doi:10.1155/2021/8734615. ISSN 2314-6133. PMC 8087461 $2. PMID 33977109.
- ^ "Inspection, Auscultation, Palpation, and Percussion of the Abdomen". 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ "Percussion | Therapy, Treatment & Diagnosis | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
| Tıp ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |