Büyükada Rum Yetimhanesi
Büyükada Rum Yetimhanesi (ya da Prinkipo Rum Yetimhanesi),[1][2] Büyükada'da bulunan yetimhanedir. 1903-1964 yılları arasında hizmet veren yetimhane, Avrupa'nın en büyük, Dünyanın ise ikinci en büyük ahşap yapısı olarak kabul edilmektedir.[3][4][5]
Büyükada Fransız Oteli | |
 Yapının 2015 yılından görüntüsü | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Büyükada Çevre Merkezi |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | Yetimhane, otel |
| Konum | Büyükada, Adalar |
| Şehir | İstanbul |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 40°51′39″K 29°07′24″D / 40.86083°K 29.12333°D |
| Açılış | 21 Mayıs 1903 |
| Kapanma | 1964 |
| Sahip | İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi |
| Yükseklik | |
| Zirve | Ahşap |
| Teknik ayrıntılar | |
| Kat sayısı | 6 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Alexandre Vallaury |
Tarihçe
değiştirBüyükada'nın Manastır Tepesi'nde (eski adıyla Yunanca İsa anlamına gelen Hristos Tepesi) 1898-1899 yıllarında bir Fransız şirketi tarafından otel olarak inşa edildi. Binanın mimarı dönemin ünlü mimarlarından Alexandre Vallaury'dir. Günümüzde boş olan yapı Rum Ortodoks Patrikhanesinin idaresindedir.
"Prinkipo Palas" adı altında otel olarak işletilmek üzere tasarlanıp inşa edilen bu yapı devrin yönetiminden gerekli iznin alınmaması üzerine o dönemin patriği 3. Yoakim tarafından ikna edilen Eleni Zarifi adlı bir Rum kadın tarafından satın alınarak el değiştirdi. Fransız şirketinden 3700 altın karşılığı satın alınan binaya Eleni Zarifi 1000 altın değerinde harcama yaparak binaya bir yetimhanenin ihtiyaçları doğrultusunda eklemeler yaptı. Yangın tehlikesine karşı yaptırılan mermer merdivenli kule bunlardan biridir.[6]
Yedikule'deki Balıklı Rum Hastanesinde bünyesinde bulunan Rum Yetimhanesi 1902 yılında Büyükada'daki bu binaya taşındı. Yapının kullanım amacı zaman içinde değişerek I. Dünya Savaşı yıllarında buraya Kuleli Askeri Mektebi yerleşti. Daha sonra ise işgal kuvvetleri tarafından adaya yollanan Rum göçmenlerini barındırdı. Ardından yetimhane Heybeliada'ya nakledildi ve bina da 1960'lı yıllarda kapatıldı. O tarihte boşaltılan bina hâlen kullanılmamaktadır.
Büyükada'nın tepesine bakıldığında hemen göze çarpan Rum Yetimhanesi, bahçesinde önceleri idare binası olarak inşa edilen, daha sonraları ise ilkokul olarak kullanılan ikinci bir yapıyla birlikte hâlen ayaktadır.
Mimarisi
değiştirBina ahşap karkas sistemde inşa edilmiştir. Yan bölümlerinde 6, diğer bölümlerinde ise 5 katlıdır. Binanın heybetine rağmen cephe mimarisi olabildiğince sade tasarlanmıştır. Birbiri üzerine tekrarlanan çıkmalar ile cephelere hareketlilik getirilmeye çalışılan yapıda, tiyatro salonundaki iç mekân ahşap süsleme detaylarına karşılık, diğer iç mekânlarda sade bir mimari hakimdir.
Restorasyon çalışmaları
değiştir1964 yılından bu yana kapalı olan yapının restorasyonu için çalışmalar İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı BİMTAŞ tarafından 2020 Ağustos ayında başlatıldı. 70 kişilik ekibin çalışması sonucu ortaya çıkan proje binanın sahibi olan Fener Rum Patrikhanesine teslim edildi. 20 milyon avroluk bütçe gerektiren proje 2021 Ağustos ayı itibarıyla 5 numaralı Koruma Kurulu tarafından incelenmektedir.
Kaynakça
değiştir- ^ Preka, Yiota (14 Ekim 2010). "Turkey Reinstates Legal Title of Prinkipo Orphanage". Greek Reporter. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ "The Greek Orphanage in Prinkipo: A case against Turkey in Europe". Hürriyet. 26 Kasım 2007. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2013.
- ^ Preka, Penny Yiota (14 Ekim 2010). "Turkey Reinstates Legal Title of Prinkipo Orphanage". GreekReporter.com (İngilizce). 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Hakan Çelik (19 Nisan 2019). "Avrupa'nın en büyük ahşap yapısı İstanbul'da kurtarılmayı bekliyor". CNN Türk. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ Matamoros, Cristina Abellan (29 Mart 2018). "Europe's largest wooden building at risk of collapse" (İngilizce). Euronews. 29 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ "Büyükada Rum Yetimhanesi". 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
Dış bağlantılar
değiştir- Küresel Miras Fonu'nda Rum Yetimhanesi
- 2012 World Monuments Watch 24 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.