Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri (Azerice: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri), Azerbaycan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. Azerbaycan Kara Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri ve Azerbaycan Deniz Kuvvetlerinin askeri birliklerinden oluşmaktadır. Bütçesinin 2019 yılı itibarıyla 6 milyar manat (7.5 milyar ABD doları) olduğu belirtildi.[5]
| Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri | |
|---|---|
| Azərbaycan Silahlı Qüvvələri | |
 Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri arması | |
| Kuruluş | 26 Haziran 1918 [1] |
| Şimdiki hal | 1991 |
| Birimler | |
| Karargâh | Bakü |
| Komuta | |
| Başkomutan | İlham Aliyev |
| Savunma Bakanı | Zakir Hasanov |
| Genel Bilgiler | |
| Askerlik yaşı | 18 |
| Zorunlu askerlik | var |
| Askere alınması mümkün olan vatandaş sayısı | 2.278.888 erkek, yaş 15-49, 2.291.770 kadın, yaş 15-49 |
| Askere alınmaya uygun olan vatandaş sayısı | 1.727.464 erkek, yaş 15-49, 1.944.260 kadın, yaş 15-49 |
| Etkin personel sayısı | 125.000 |
| Rezerve personel sayısı | 300.000 [2] |
| Maliye | |
| Harcamalar | $4.210Milyar $ (2015)[3] |
| Sanayi | |
| Dış yardımlar |  Türkiye İsrail Rusya ABD Kanada[4] Ukrayna Belarus Almanya Fransa Çin Malezya Pakistan Vietnam Güney Kore |
Bütçe
değiştir2009 yılında ordunun bütçesi yaklaşık 2,46 milyar dolardı, yine de Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsüne göre aynı yıl bu bütçenin yaklaşık 1,46 milyar doları harcandı.[6]
Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin 2020 yılı bütçesi 2,267 milyar dolar olarak belirlenmiştir.[7]
Tarihi
değiştir28 Mayıs 1918'de kabul edilen Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin istiklal beyannamesinde geçen; Azerbaycan kendini dış saldırılara karşı savunmak ve iç düşman kuvvetlerini etkisiz hale getirmek için nizami orduya sahip olmalı, kendisinin silahlı kuvvetlerini oluşturmalıdır. Çünkü bağımsız ordusu olmayan devletin ulusal devletçiliği hep yabancıların tehlikesi altında yaşamaya mahkûmdur. Bu zorunlulukla ilgili 28 mayıs 1918'de oluşturulan ilk kabinede Azerbaycan hükûmetinin Savunma Bakanı görevine general Hüsrev Bey Sultanov atandı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ordu yapılanması hakkında tedbirler planına uygun olarak 1919 yılı Kasım ayının 1'ine kadar ordunun en önemli yapısal birimleri ve bölümleri oluşturuldu. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti kurulduğu ilk dönemlerde onun askeri kuvvetleri 600 kişilik gönüllü askerlerden ibaretti. Hükûmet 1918 yılı 19 Haziran gününde ülke topraklarında sıkıyönetim ilan etti. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi 26 Haziran 1918 tarihli kararı ile Çarlık Rusyası döneminde "Vahşi tümen" ("Dikay / diviziy Kayıt") denen eski Tatar süvari alayının askerlerinden şekillendirilmiştir. 11 Temmuz hükûmet emri ile askeri seferberlik ilan edildi. Azerbaycan Cumhuriyeti 1894-1899 yılları arasında doğmuş bütün Müslüman vatandaşları orduya çağırdı.
1920 yılında Azerbaycan Sovyet Rusya'sı tarafından işgal edildikten sonra Azerbaycan'ın Askeri Bakanlığı resmen iptal edilerek, bu fonksiyon Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiserliği adını almış ve Cengiz Yıldırım bu göreve atanmıştır. Bu süreçte Azerbaycan ordusunun 21 Generalinden 15'i Bolşevikler tarafından öldürülmüştü. Azerbaycan'ın bağımsızlığını tekrar kazanmasından sonra, 1991 yılının Eylül ayında Sovyet Rusya'nın kararı ile, 9 Ekim'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kurulması kabul edildi.
1992 yılının Ocak ayında Azerbaycan Ordusu, ilk işlemini gerçekleştirdi. Şuşa şehri yakınlarındaki Daşaltı kentini ele geçirmek amacıyla gerçekleştirilen Daşaltı işlemi başarısızlıkla sonuçlandı. Yazın 1992 Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın komuta heyeti yönetimi altında çıkarma birlikleri oluşturuldu. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 1992 18 Eylül tarihli emri ile 9 Ekim Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü ilan edildi. Fakat, 22 Mayıs 1998 tarihli Cumhurbaşkanı emri ile ilgili kararname yürürlükten düşürülerek 26 Haziran tarihi Silahlı Kuvvetler günü ilan edilmiştir. 1997 yılının Ocak ayında Azerbaycan barış kuvvetleri oluşturulmuştu.
Azerbaycan ordusunun tarihinde en büyük silah anlaşması ise 2012 yılında gerçekleşti. Aynı yılın Şubat ayında İsrail'in Israeli Aerospace Industries (İAİ) adlı büyük askeri sanayi şirketi Azerbaycan'a insansız istihbarat uçaklarının en yeni versiyonlarının ve en modern hava savunma Sistemlerinin satılmasına dair 1.6 milyar dolarlık anlaşma yapıldı. İsrail askeri uzmanlarının büyük kısmı Azerbaycanlı meslektaşlarına yeni silah sistemleri ile çalışmayı öğretmek için Bakü'ye gönderildi. Yeni anlaşmaya göre İsrail'den düşman hedeflerine net füze fırlatabilen insansız istihbarat uçakları "Heron" ların alınması, ayrıca hava ve füze saldırısından güvenli koruma sağlayan HHM sistemlerinin alınması kararlaştırıldı. Bu HHM sistemleri Azerbaycan topraklarını balistik füze darbelerinden savunmaya yardımcı olacaktır.
2008-2012 yıllarında devlet bütçesinden ülkenin savunma gücünün artırılması ve silahlı kuvvetlerin maddi ve teknik yenilenmesini sağlanması amacıyla 12 milyar ABD doları ayrılmıştır. Azerbaycan savunma sektörüne devlet bütçesinden ayırdı hacme göre Güney Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini 4 defaya yakın katlayabilir. Bu dönemde silah ve askeri tekniklerin satın alınmasına dair Ukrayna, Rusya, Belarus, Türkiye, İsrail, Güney Afrika, Sırbistan, Avusturya vb., Askeri ürünlerin üretimine dair Ukrayna, Belarus, Türkiye, Güney Afrika, Polonya, Ürdün gibi ülkelerle anlaşmalar imzalandı.
Personel Silahları
değiştir- Zafer Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
- Zafer-K Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
- İnam Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
- MP5 hafif makineli silah
- AKS-74U saldırı tüfeği
- Xəzri Azerbaycan yapımı saldırı tüfeği
- IMI Tavor TAR-21 saldırı tüfeği
- M4 Karabina saldırı tüfeği
- AK-47 saldırı tüfeği
- AKS-47 saldırı tüfeği
- AK-74 saldırı tüfeği
- AKS-74 saldırı tüfeği
- AKM-47 saldırı tüfeği
- AKM-74 saldırı tüfeği
- G3A3 savaş tüfeği
- PK makineli tüfeği
- M60 makineli tüfeği
- NSV makineli tüfeği
- Remington 700 Keskin nişancı tüfeği
- Dragunov SVD 7,62 mm Keskin nişancı tüfeği
- OSV-96 12.7 mm Keskin nişanci tüfeği
- NTW-20 14.5 mm antimaterial Keskin nişanci tüfeği
- İST Istiklal 14,5 mm antimaterial Azerbaycan yapımı Keskin nişancı tüfeği (Menzili 3000M,2000M-de insan eli büyüklükte hedefi vurabilir.)
- Mübariz 12.7 mm Keskin nişanci tüfeği
- Yırtıcı 7.62 mm Keskin nişanci tüfeği
- Yalguzag 7.62 mm Keskin nişanci tüfeği
- Vashag 8.6 mm Keskin nişanci tüfeği
- RPG-7 "Qaya" Roketatar
- RPG-26 Roketatar
Kara Kuvvetleri
değiştirAna Muharebe Tankları
değiştirZırhlı Muharebe Aracı
değiştir- BMP-1 Piyade Muharebe Aracı x 42( Sınır muhafızları tarafından kullanılıyor)
- BMP-2 Piyade Muharebe Aracı x 240
- BMP-3 Piyade Muharebe Aracı x 100
- BRDM-2 Piyade Muharebe-Keşfiyyat Aracı x 30
- BTR-3 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 3
- BTR-60 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 30
- BTR-70 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 240
- BTR-80 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 210
- BTR-80A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 180
- BTR-82A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
- Matador MRAP x 110 (Lisans üretimi)
- Marauder MRAP x 110 (Lisans üretimi)
- Otokar Akrep Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
- Otokar ATM Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
- Otokar Kobra Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 150
Çok Namlulu Roketatarlar
değiştir- BM-21 Grad 122mm MLRS - 126
- LYNX (MRL) 140mm MLRS - 60
- BM-30 Smerç 9A52 300-mm MLRS - 30
- M-63 Plamen "RAK-12" 128mm MLRS - 12
- LAR-160 MLRS - 50
- EXTRA 300mm MLRS - 35
- 107mm Anadolu ÇNRS - 96 (Roketsan ile ortak üretilecek)[8]
- 122mm Sakarya T-122 - 48 (Roketsan ile ortak üretilecek)[8]
- RM-70 Vampire 122mm - 48
- "Polonez" 301 mm MLRS
Balistik Füzeler
değiştir- OTR-21 Tochka-U
- T-300 Kasırga
- LORA
Kundağı Motorlu Obüsler
değiştir- 2S1 (Gvozdika) 122 mm Kundağı Motorlu 122mm Obüs - 136
- 2S3 (Akasiya) 152 mm Kundağı Motorlu 152mm Obüs - 72
- 2S7 (Pion) 203 mm Kundağı Motorlu 204mm Obüs - 45
- 2S9 (Nona-S) 120 mm Kundağı Motorlu 120mm - 48
- (Atmos) Kundağı Motorlu Obüs - 15
- (Cardom) Kundağı Motorlu Obüs - 40
- 2S31 “Vena” 120 mm Kundağı Motorlu - 100
- DANA 152mm Kundağı Motorlu Obüs - 72
- 2S19 Msta 152mm Kundağı Motorlu Obüs-50
Havan Topu ve Obüsler
değiştir- M-46 130 mm Sahra topu x 90
- D-44 85 mm - 100
- D-30 122 mm Obüs - 182
- D-20 152 mm Obüs - 34
- 2A36 152 mm Top - 54
- MT-12 "Rapira" 100mm Yivsiz Antitank Topu - 73
- 82 mm M5 Azerbaycan yapımı - 240
Deniz Kuvvetleri
değiştir- Personel: 5.000
- Gemiler[9]
- Osa sınıfı hücumbot x 2
- Stenka sınıfı karakol teknesi x 5
- Sonya sınıfı mayın tarama gemisi x 2
- Yevgenya sınıfı mayın tarama gemisi x 5
- Çıkarma gemisi x 6
- Çıkarma kotrası x 2
- Özel amaçlı gemisi x 1
- Özel amaçlı kotra x 1
- AB-25 karakol kotrası (2000'de Türkiye'den) x 1
- Point karakol kotrası (2003'te ABD'den) x ?
- Küçük karakol kotrası (2001'de ABD'den) x 2
- Küçük karakol kotrası (2001-2005'te Türkiye'den) x 30
Hava Kuvvetleri
değiştir| Uçak | Köken | Tip | Çeşitler | Etkin[10] | Not | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Avcı uçağı | ||||||
| Mikoyan-Gurevich MiG-29 | Avcı / Önleme | MiG-29 | 15 | |||
| Saldırı uçağı | ||||||
| Suhoy Su-25 | Yakın hava desteği | Su-25 | 12 | |||
| Eğitim uçağı | ||||||
| Aero L-39 Albatros | Askerî eğitim uçağı | L-39 | 12 | |||
| Yakovlev Yak-52 | Askerî eğitim uçağı | YaK-52 | 12 | |||
| Saldırı helikopteri | ||||||
| Mil Mi-35M | Saldırı helikopteri | 36 | ||||
| Mil Mi-24 | Saldırı helikopteri | Mi-24 (SuperHind Mk.III dahil) | 17[11] | |||
| Nakliye ve hizmet helikopteri | ||||||
| Mil Mi-2 | Hafif zırhlı nakliye helikopteri | Mi-2 | 10 | |||
| Mil Mi-8 | Gunship / Nakliye helikopteri | Mi-8 | 18 | |||
| Mil Mi-17 | Nakliye helikopteri | Mi-17 | 47 | |||
| Ka-32 | Nakliye helikopteri | Ka-32 | 4 | |||
| Nakliye uçağı | ||||||
| İlyuşin İl-76 | Stratejik nakliye uçağı | Il-76 | 1 | |||
| Antonov An-12 | Askerî nakliye uçağı | An-12 | 1 | |||
| Antonov An-24 | Nakliye uçağı | An-24 | 1 | |||
| Tupolev Tu-134 | Yolcu uçağı | Tu-134A | 1 | |||
| İnsansız hava aracı | ||||||
| Orbiter | UAV | Orbiter | 45 | |||
| Aerostar | UAV | Aerostar | 60 | |||
| Hermes-450 | UAV | Hermes | 40 | |||
| IAI Searcher | UAV | Searcher | 42 | |||
| Bayraktar TB2 | SİHA | Baykar | Bilinmiyor (Yalnızca bir tedarikin sayısı belirtilmiş: 6[12]) | |||
Galeri
değiştir-
Azerbaycan pilotlarının uçuşu
-
Irak'taki Azerbaycan Askerleri
-
Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü geçit töreni
-
-
-
-
-
-
-
Azerbaycan Cumhuriyet Bayramı geçit töreninde Azerbaycan askerleri
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ "Ülkelerin Askeri Güçleri". 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018.
- ^ "Hangisi daha güçlü? Azerbaycan mı, Ermenistan mı?". Aydınlık. 18 Eylül 2022. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
- ^ "AzerNEWS". web.archive.org. 6 Temmuz 2011. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ "Azerbaijan Military Spending". www.globalsecurity.org. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ a b "Azerbaijan, Turkey sign contract on joint rocket production". 8 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2011.
- ^ "List of military techniques Azerbaijan acquired over the past 7 years published, APA". 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2009.
- ^ "Azerbaijani military aviation OrBat". 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ "Bayraktar Alan Ülkeler Hangileri? Hangi Ülkeye Kaç Tane Bayraktar Satıldı?". KARAR. 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022.
Dış bağlantılar
değiştir- 26.06.2018 Azərbaycan Silahlı Qüvvələrin 100 illiyi münasibətilə keçirilən hərbi parad 15 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.