Arguvan

Morhamam ve Karahüyük köylerindeki höyüklerden ve Karababa harabelerinden elde edilen bulgulara göre ilçe merkezindeki yerleşimin tarihi eski çağlara dayanmaktadır.

4. yüzyıldan itibaren Bizans kaynaklarında Argaous adıyla görülmektedir. 8. yüzyıla ait Arapça kaynaklarda Argaûn adı kaydedilmiştir. Sözcüğün her iki biçimi çoğul halde olup "Arga'lar" veya "Argav'lar" anlamını ifade eder. 11. yüzyıla ait Ermenice vakayinamelerde ise Argawan adı kullanılır. Bilge Umar eski bir Anadolu dilinde *Argawana adının "gümüşyeri" anlamına gelmesi ihtimali üzerinde durursa da bu görüşün belgesel temeli zayıftır.

Osmanlı Devleti zamanında Tahir bucağı adı ile Arapgir'e bağlı olan Arguvan, sonradan ilçe olarak Diyarbakır'a bağlanmış daha sonra 1873'te tekrar Tahir adı ile Keban'a bağlı bir nahiye haline getirilmiş, Cumhuriyetin İlanıyla merkez ilçe olarak Malatya'ya bağlanmış, 1954 yılında Tahir nahiyesi merkez olmak üzere Arguvan adı ile Malatya iline bağlı bir ilçe haline getirilmiştir.

Doğusunda Elazığ ili Baskil ilçesi ve Malatya'nın Arapgir ilçesi, kuzeyinde Arapgir ile Sivas ili Divriği ilçesi, batısında Hekimhan ilçesi ve güneyinde Yazıhan ilçesi ile çevrilidir. Malatya'ya 71 km uzaklıktadır.

Yüzey şekilleri açısından genellikle engebeli olup, ilçenin kuzeyi dağlık arazi, güneyi ise kuzeye göre düz ova özelliği göstermektedir. Bölgenin en yüksek dağı, Arapgir ile Arguvan arasındaki Göldağı'dır. İlçenin doğu sınırının bir kısmından geçen Fırat nehri dışında büyük akarsuyu yoktur. Dere ve çay niteliğinde olan Şotik Çayı, Bömere Deresi, Morhamam Deresi, Çavuş Çayı ve Söğütlü Çayı ilçenin akarsularıdır. Bu su yataklarının da düzensiz debisi mevcuttur.

İlçenin rakımı 1150 metre olup, iklim bakımından kışları az yağışlı ve soğuk, yazları kurak ve sıcaktır. İlçe en çok yağışları ilkbaharda alır. Toprak düzeyi genellikle çıplaktır. Ancak, kuzey ve kuzeybatısında bozuk baltalık ve orman vasfını yitirmiş meşe örtüsü mevcuttur. İlçe 2'ci derece deprem kuşağı bölgesindedir.

İlçenin kuruluş tarihinden bu güne kadar 1967, 1977 ve 1988 yıllarında meydana gelen heyelan ve çökmeler nedeniyle üç defa yer değiştirmiştir. En son meydana gelen toprak kaymalarında yeni yerleşim yerini tehdit etmektedir.

Görüldüğü üzere ilçe nüfusunda geçmiş yıllara göre hızlı bir nüfus azalması olmaktadır. İlçeden il merkezi ve diğer illere sürekli bir göç yaşanmaktadır.

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

İlçede sanayi sektörü olarak hiçbir faaliyet yoktur. İlçe merkezinde yalnızca T.C. Ziraat Bankası mevcuttur. Arguvan halkı tarım, hayvancılık ve arıcılık ile uğraşır.

2003 yılından beri Türkü Festivali yapılmaktadır; bu festival, türküleri açığa çıkarma özelliğinin yanı sıra yöreye iki günle sınırlıda olsa insan akışı ve ekonomik hareketlenme sağladığından, yöre halkı tarafından büyük bir sevinçle karşılanmakta ve bir aile düğünü bilinciyle sahiplenilmektedir.

• İlçeye 10 km. uzaklıkta bulunan Kızık Köyü "Kutsal Balıklar Parkı" gezip, görülecek ve dinlenilecek bir yer olarak devamlı ziyaret edilmektedir. Özellikle yeni evlenen çiftler düğün esnasında buraya uğramayı ve burada halay çekmeyi bir gelenek haline getirmişlerdir.

• Arguvan Kaymakamlığı23 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Arguvan Belediyesi22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.