Ali Saip Ursavaş
Ali Saip Ursavaş (1887,[2] Revandiz, Kerkük - 26 Eylül 1939, Adana),[not 1] Türk asker ve siyasetçi.
| Ali Saip Ursavaş | |
|---|---|
| Lakabı | "Urfa Kahramanı" |
| Doğum | 1887[2] Revandiz, Kerkük, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 26 Eylül 1939 (52 yaşında)[2] Adana, Türkiye[2] |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1908-1919) Türkiye (1919-1926) |
| Branşı |  Osmanlı ordusu Türk Kara Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1908-1926 |
| Rütbesi |  Binbaşı |
| Komutası | Deyrizor Jandarma Alayı Seyyar Müfrezesi, Kars Jandarma Komutanlığı, Kozan Jandarma Komutanlığı, Urfa Jandarma Komutanlığı, Kuvâ-yi Milliye Urfa Bölgesi Komutanı, Konya İstiklâl Mahkemesi üyesi, İsyan Bölgesi İstiklâl Mahkemesi Başkanı |
| Çatışma/savaşları | Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |  |
| Sonraki işi | Milletvekili |
13 Kasım 1905'te girdiği Mekteb-i Harbiye’yi 1 Eylül 1908 yılında teğmen rütbesiyle bitirdi ve Bağdat’taki 6. Ordu komutasına atandı. Trablusgarp Savaşı ve I. Dünya Savaşı'na katıldı. Mondros Mütarekesi'nin ardından Anadolu'nun işgali başlayınca Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde "Namık" takma adıyla Kuvâ-yi Milliye'ye katıldı. Urfa'daki Fransız işgali sırasında Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle Urfa Savunması'nı örgütledi. 23 Nisan 1920'de açılan TBMM'ye Urfa milletvekili olarak girdi. Aralık 1920'de Urfa Kuvâ-yi Milliye Komutanı olarak bölgedeki aşiret reislerini Fransız işgaline karşı topladı. Urfa'nın kurtarılmasında gösterdiği üstün hizmetlerden ötürü Kırmızı-Yeşil şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. 24 Şubat 1924'te binbaşı rütbesine yükseldi.
Konya İstiklâl Mahkemesi ve İsyan Bölgesi İstiklâl Mahkemesi Başkanı olarak görev yaptı. 28 Şubat 1926 tarihinde Binbaşı rütbesiyle ordudan emekli oldu. Daha sonra II. Dönem Kozan, III., IV., V. ve VI. Dönem Urfa Milletvekilliği yaptı.[3] 1924 yılında meclis koridorlarında Necati Çiller'e saldırmasıyla gündeme gelmiştir. Ahali Cumhuriyet Fırkası'nı kuran Abdülkadir Kemali'yi tehdit ettiği bilinir.[4]
1934 yılında Soyadı Kanunu çıktığında, Mustafa Kemal Atatürk tarafından "Ursavaş" soyadı verildi. Atatürk'e karşı suikast girişimine adı karıştıysa da, suçsuz bulundu. Hasan Rıza Soyak anılarında Atatürk'ün bu olaydan sonra Ali Saip'le görüşmeyi kestiğini yazar. 26 Eylül 1939 tarihinde Adana'da öldü.[2] Tarihçi Cezmi Yurtsever, Ursavaş'ın cenazesine kimsenin sahip çıkmadığını ve dere kenarına atıldığını yazar. Evli ve dört çocuk babasıydı.
Eserleri
değiştir- Kilikya Faciaları ve Urfa Kurtuluş Mücadeleleri, Ankara
Notlar
değiştir- ^ MERNİS’ten çıkarılan vukuatlı nüfus kayıt örneğinde 28.09.1939 tarihinde vefat ettiği görünmekle birlikte, 26.09.1939 tarihinde saat 18.00’de Adana’daki evinde vefat ettiği ve buna ilişkin 28.09.1939 tarihli Başvekâlet Tezkeresi’nin, 02.10.1939 tarihli 42. Birleşiminde Genel Kurul’a okunduğu özlük dosyası ve tutanaktan görülmüştür. 242 numaralı dipnot.
Kaynakça
değiştir- ^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 378.
- ^ a b c d e "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Haziran 2021.
- ^ Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu, Türk Parlamento Tarihi, Millî Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem 1919-1923 - III. Cilt: I. Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, Ankara 1995, ISBN 975-7291-06-4, s. 945.
- ^ MİLLİ MÜCADELEDE ÖNEMLİ BİR ŞAHSİYSET: ALİ SAİP URSAVAŞ* (PDF). ISSN: 1308-2140. 2015. ss. 235-246. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.