Adilcevaz

Türk Ansiklopedisi'nin Adilcevaz maddesinde bölgenin eski ismi Arcige'dir. Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait bazı belgelerde ise bölgeden Cevizler Vadisi anlamına gelen Arapça Zatu'l- Cevaz olarak bahsedilmektedir.^[3] Adilcevaz ilçesi, bölgede yaşayan Ermenilerce Ardzgue adıyla anılmıştır.^[4] İlçenin kuzeyinde Urartular'a ait bugün Kef Kalesi adıyla anılan bir kale vardır.^[5]

Adilcevaz'ın tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. Bölgenin geçmişi Kalkotik çağına kadar uzanmaktadır. Bölgede öncelikle Asurlular hakim olmuştur. Daha sonra ise Van Gölü ve çevresine Urartular yerleşmiştir. Persler (MÖ 700) ve Makedonyalılar (MÖ 330) buraya egemen olmuşlardır. MS 700 yıllarında Arap akınları buraya kadar ulaşmış, sonraki yıllarda bölge Araplar ile Bizanslılar arasında sürekli savaşlara sahne olmuş ve her iki toplum arasında zaman zaman el değiştirmiştir. Malazgirt Meydan Muharebesi'nden (1071) sonra da yörede Türklerin egemenliği başlamıştır. Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Muharebesi'nden(1514) sonra da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus işgali ve sonrasında ise Ermeniler bu bölgeye hakim olmaya çalışmış olsa da, TBMM Hükûmeti ile Ermenistan arasında imzalanan Gümrü Antlaşması lle birlikte bölgedeki Türk hakimiyeti netleşmiştir. 29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyetin ilanı ile birlikte Van'a bağlı bir ilçe olmaya devam eden Adilcevaz'ın ilçe statüsü 1926'da kaldırılmıştır. 1929'da Ahlat Van'a bağlanınca Adilcevaz da Van'a tabii olmuştur. 1953 yılında ise ilçe haline dönüştürülerek Bitlis iline bağlanmıştır.^[6]

Adilcevaz'da Ekim ayının ilk haftasında geleneksel olarak Ceviz Festivali düzenlenir.^[7] Çeşitli etkinliklerle beraber ceviz ağası seçimi yapılır. Etnik yapı olarak merkezde Türkmen kökenli, köylerde ise Kürt kökenli vatandaşların yoğunluğu söz konusudur.^[8] Ayrıca Yolçatı Köyü gibi Çerkes köyleri de mevcuttur. Etnik yapının fazla olduğu ilçede kültürel zenginlikler ön plana çıkmaktadır.

İl merkezine 90 kilometre uzaklıktadır. Etrafı sıra dağlarla çevrili olan Adilcevaz'ın güney cephesi ise Van Gölü'ne bakmaktadır. Ulaşım ilçenin yine düz ve engebesiz olan güney kısmından, Van Gölüne paralel olarak batıda Ahlat ilçesine doğuda ise Erçiş ilçelerine bağlamaktadır. İlçenin kuzeyinde Batmış Gölü bulunmaktadır.^[9]

İklim ise Van Gölü'nün ılımanlaştırıcı etkisine bağlı olarak diğer Doğu Anadolu kentleri ve ilçelerine nazaran daha yumuşaktır.^[10] Ancak yine bulunduğu bölgenin iklim özelliklerini büyük ölçüde yansıtmaktadır. Karasal bir iklim özelliğine sahip olduğundan kışın soğuk, yazın ise sıcaklık fazladır. Yaz ve kış arasında sıcaklık farkı oldukça fazladır.

İlçe; 1 belde, 28 köy ve 8 mahalleden oluşmaktadır. Aşağıda şemada görüldüğü gibi zamanla özellikle 2000'li yıllardan sonra şehir nüfusu hızla düşmüş kır nüfusu ise çok olmamakla birlikte son döneme kadar artmıştır.

İlçede yaklaşık olarak 49.300 adet ceviz ağacı bulunmaktadır.^[29] Yıllık fidan üretimi 10.000 adettir. Adilcevaz'da üretimi yapılan ceviz, dünya düzeyinde dereceye girmiştir. Bu cevizin kendine has bazı özellikleri mevcuttur. Van Gölü'ne en uzun kıyı şeridi olan ilçe olması bakımından turizm için avantajlara sahip olsa da bunu pek kullanamamaktadır. Turizm bakımından Türkiye'nin en çok tarihî eser ve çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan bir yerde olması yeterli reklam yapılamaması bakımından turizm gelirlerinden Adilcevaz'ı mahrum bırakmıştır diyebiliriz.

• YerelNet 1 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• http://www.adilcevaz.gov.tr/ 16 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Adilcevaz Belediyesi 3 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Bitlis ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Türkiye'deki bir ilçe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.