26. Türkiye Hükûmeti
26. Türkiye Hükûmeti veya VIII. İnönü Hükûmeti, 27 Mayıs Darbesi'nin ardından düzenlenen 1961 seçiminin ertesinde kurulan ilk hükûmettir. Sekizinci İnönü Hükûmeti olarak da bilinir. Cumhuriyet tarihinin ilk koalisyon hükûmetidir. İsmet İnönü'nün başkanlığında Cumhuriyet Halk Partisi ile Adalet Partisi arasında büyük koalisyon hükûmetidir ve 20 Kasım 1961 - 25 Haziran 1962 tarihleri arasında görev yapmıştır.[1]
VIII. İnönü Hükümeti | |
|---|---|
 Türkiye hükûmeti | |
 | |
| Kuruluş tarihi | 20 Kasım 1961 |
| Fesih tarihi | 25 Haziran 1962 |
| Kişiler ve kuruluşlar | |
| Devlet başkanı | Cemal Gürsel |
| Hükümet başkanı | İsmet İnönü |
| Bakan sayısı | 17 |
| Üye partiler | Cumhuriyet Halk Partisi Adalet Partisi |
| Meclisteki durumu | Koalisyon hükûmeti 269 / 450 |
| Ana muhalefet partisi | Yeni Türkiye Partisi |
| Ana muhalefet lideri | Ekrem Alican |
| Tarihçe | |
| Seçim | 1961 Türkiye genel seçimleri |
| Yasama dönemi | 12. dönem |
| Öncül | 25. Türkiye Hükûmeti |
| Ardıl | 27. Türkiye Hükûmeti |
Arka plan
değiştirCHP 15 Ekim 1961'de yapılan seçimlerde %36,7; AP ise %34,8 oy aldı. Böylece 450 sandalyeli parlamentoda CHP 173, AP 158 sandalye kazandı. İnönü, AP ile Türkiye tarihinin ilk koalisyon hükümetini kurdu. AP, 1960 Darbesi liderleri tarafından yasaklanan Demokrat Parti'nin (DP) halefi olduğunu iddia ediyordu. İnönü'nün temel amacı eski darbe liderleri ile Adalet Partisi arasındaki gerilimi sona erdirmekti. Adalet Partisi, 26. Hükûmetin görev yaptığı görece kısa süre içinde DP'li siyasetçiler üzerindeki yasağı kaldırmaya çalışmış, ancak eski darbe yanlıları bu politikaya karşı çıkmıştır. 22 Şubat 1962'de Türkiye yeniden bir darbe girişimiyle karşı karşıya kaldı, ancak İnönü bunu bastırmayı başardı.[2]
Kabine
değiştirSonrası
değiştirKoalisyon hükûmetinin son ayında ana konu eski DP'liler için bir af yasası fikriydi. Bir röportaja göre, İnönü bu konudaki görüş ayrılığının hükûmeti işlevsiz hale getirdiğini düşündü ve istifa etti.[5]
Kaynakça
değiştir- ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ Şevket Süreyya Aydemir:İkinci Adam, Cilt III, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999, ISBN 975-14-0037- 6, sf 545-546
- ^ Official page of prime minister 15 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "VIII. İnönü Hükümeti Bakanlar Kurulu". web.archive.org. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023.
- ^ "İsmet İnönü Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri 1961 – 1965". www.ismetinonu.org.tr. 10 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023.