Yeşil fasulye
Yeşil fasulye, fasulyenin (Phaseolus vulgaris) çeşitlerinin genç, olgunlaşmamış meyveleridir.[1][2] Olgunlaşmamış veya genç baklaları olan; runner fasulyenin (Phaseolus coccineus), yardlong fasulyenin (Vigna unguiculata subsp. sesquipedalis) ve sümbül fasulyesinin (Lablab purpureus) tanımı için kullanılır.[3] Yeşil fasulye; Fransız fasulyesi,[4] çalı fasulyesi [4] isimleri ile de bilinir.[5][6] Filipinler'de "Baguio fasulyesi" veya onları yardlong fasulyeden ayırmak için İspanyolca: habichuelas olarak da bilinirler.[7]
Diğer pek çok fasulye çeşidinden, yeşil fasulyenin içindeki fasulye tohumları tam olarak olgunlaşmadan, kapalı kabukluları ile birlikte hasat edilmesi ve tüketilmesi ile ayrılırlar. Benzer bir uygulama, kar bezelye veya şekerli bezelyede de yapıldığı şekliyle olgunlaşmamış bezelye kabuklarının hasat edilmesi ve tüketilmesidir.
Mutfak kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok ülkede gıda olarak yeşil fasulye taze, konserve ve dondurulmuş olarak satılmaktadır. Çiğ veya buharda pişirilebilir, kaynatılabilir, tavada kızartılabilir veya fırınlanabilir. Genellikle çorbalar ve güveçler gibi diğer yemeklerde pişirilirler. Yeşil fasulye, salatalıklara benzer şekilde salamura edilebilir.
Kuzey ABD'de özellikle Şükran Günü'nde yaygın olan yeşil fasulyeli bir yemek, yeşil fasulye güveci, yeşil fasulye yemeği, kremalı mantar çorbası ve kızarmış soğandır.[8]
Beslenme
[değiştir | kaynağı değiştir]Çiğ yeşil fasulye %90 su, %7 karbonhidrat, %2 protein ve ihmal edilebilir düzeyde yağ içerir. 100 gram (3,5 oz) referans miktarında, çiğ yeşil fasulye 31 kalori sağlar ve C vitamini, K vitamini, b6 vitamini ve manganez için orta düzey bir kaynaktır (Günlük Değerin %10-19 aralığında sağlar).
Evcilleştirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeşil fasulye (Phaseolus vulgaris), binlerce yıldır Meksika ve Peru'da yetiştirildiğine dair kanıtların bulunduğu Orta ve Güney Amerika kökenlidir.[9]
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk "ipsiz" fasulye, 1894 yılında "ipsiz fasulyenin babası" olarak anılan Calvin Keeney tarafından New York, Le Roy'da çalışırken yetiştirildi.[10] Modern yeşil fasulye çeşitlerinin çoğunda ip yoktur. [3]
Bitki
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeşil fasulye, büyüme alışkanlığına göre "çalı" (veya "cüce") fasulye ve "kutup" (veya "tırmanma") fasulyesi olmak üzere iki ana gruba ayrılır.[11][12][13]
Half-runner fasulye hem çalı hem de sırık özelliklerine sahiptir ve bazen çalı ve sırık çeşitlerinden ayrı olarak sınıflandırılır.[14][15][16][17] Bazıları yaklaşık 3-10 fit uzunluğunda olabilir.[18]
Üretim
[değiştir | kaynağı değiştir]2020'de dünya yeşil fasulye üretimi 23 milyon tondu ve Çin toplamın %77'sini oluşturuyor.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
bitki üzerinde yeşil fasulye
-
Satılık punnet içinde paketlenmiş bütün çiğ yeşil fasulye
-
Fasulye dilimleyici ile yeşil fasulye
-
Kesilmiş ve haşlanmış yeşil fasulye
-
Renk, boyut, şekil ve doku bakımından farklılıklar gösteren ortak yeşil fasulyenin dört çeşidi
-
salamura fasulye
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Green Beans". The World's Healthiest Foods. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017.
- ^ "Beans – Vegetable Directory – Watch Your Garden Grow – University of Illinois Extension". 28 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Growing beans in Minnesota home gardens". University of Minnesota Agricultural Extension. 27 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2018.
- ^ a b Field Guide to Produce. 2004. s. 126. ISBN 978-1-931686-80-8.
- ^ Singh BK and Singh B. 2015. Breeding perspectives of snap bean (Phaseolus vulgaris L.). Vegetable Science 42(1): 1-17.
- ^ "A Rich Spot of Earth": Thomas Jefferson's Revolutionary Garden at Monticello. 24 Nisan 2012. ss. 159-161. ISBN 978-0-300-17114-3.
- ^ "Baguio Beans". Maribehlla. 25 Ocak 2011. 6 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2019.
- ^ Cook's Illustrated (2004). The New Best Recipe. America's Test Kitchen.
- ^ "Archived copy" (PDF). 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2019.
- ^ Taylor's guide to heirloom vegetables. Boston: Houghton Mifflin. 1996. ISBN 0-395-70818-4.
- ^ Stuckey, Maggie (2002). The Bountiful Container. Workman Publishing. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Yazar eksik|soyadı2=(yardım) - ^ Bluestem: The Cookbook. Andrews McMeel Publishing. 2011. s. 71. ISBN 978-1-4494-0061-3.
- ^ How to Grow French Beans 29 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Royal Horticultural Society, RHS Gardening
- ^ "Planting Directions for White Half-Runner Beans". sfgate.com. 27 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2018.
- ^ Blue Ribbon Vegetable Gardening: The Secrets to Growing the Biggest and Best Prizewinning Produce. Storey Publishing. 9 Ocak 2016. ISBN 978-1-61212-395-0. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2018 – Google Books vasıtasıyla. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Gardeners' Guide to Growing Green Beans in the Vegetable Garden: The Green Bean Book – Growing Bush, Pole Beans For Beginning Gardeners. Mossy Feet Books. ISBN 978-1-311-55978-4. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2018 – Google Books vasıtasıyla. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Beans and Field Peas: a Savor the South® cookbook. UNC Press Books. 15 Ekim 2015. ISBN 978-1-4696-2396-2. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2018 – Google Books vasıtasıyla. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Appalachian Appetite: Recipes from the Heart of America. Hatherleigh Press. 24 Ocak 2017. ISBN 978-1-57826-705-7. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2018 – Google Books vasıtasıyla. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı'nda yeşil fasulye 25 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
