Vergi mükellefi

Vergi mükellefi, vergiyi doğuran olayı gerçekleştiren ve bu suretle üzerine düşen vergi borcunu ödemekle yükümlü olan gerçek veya tüzel kişidir.

Toplumu oluşturan bireyler, ödeme güçlerinin belirli bir oranında devleti finanse ederler. Toplum üyelerinin vergi ödevi vergiyi doğuran olayla birlikte ortaya çıkar. Kişi, ortaya çıkan vergi borcunu ödemekle mükellef olduğundan, vergi mükellefi olarak adlandırılır.

Vergi mükellefiyeti için kanuni ehliyet şart değildir, hak ehliyeti yeterlidir. Vergiyi doğuran olayın kanunlarla yasak edilmiş bulunması mükellefiyeti kaldırmaz.^[1] Vergi mükellefiyeti ancak yasadan doğabilir, sözleşme ile mükellefiyet tesis edilemeyeceği gibi mükellefiyet yer de değiştiremez.Yükümlülüğe ilişkin özel sözleşmeler vergi idaresine karşı ileri sürülemez.

Mükellef verginin ödenmesinden tüm malvarlığı ile kişisel olarak sorumludur.

Mükellefiyet türleri yalnızca gelir üzerinden alınan vergilerde söz konusudur:

• Tam mükellef; Gelir Vergisi Kanunu'na göre Türkiye'de ikamet eden kişiler ile yurt dışında Türk devleti adına çalışan kişi ve müesseselerdir. Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre; kanuni merkezi ya da iş merkezi Türkiye'de bulunan mükellefleri ifade etmektedir.
• Dar mükellef; Gelir Vergisi Kanunu'na göre Türkiye'de ikamet etmeyip 6 aydan az Türkiye'de bulunan kişiler. Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre; hem kanuni merkezi hem de iş merkezi Türkiye'de bulunmayan mükellefleri ifade etmektedir.