Sufriler - Vikipedi

Sufriler (Arapça: الصفرية aṣ-Ṣufriyya, Sufr’îyye) İslâm Dîni'nin Hariciler Mezhebi Sufrilik kolunun üyeleridir.

İslâm'da mezhepler
Makale serilerinden

Bugünkü fıkhî mezhepler Sünnilik'in Dört fıkhî mezhebi: • Hanefî (İmâm-ı Â’zam Ebû Hanîfe) • Malikî (Mâlik bin Enes) • Şafi (Şafii) • Hanbelî (Ahmed bin Hanbel) Diğer Sünnî fıkıh mezhepleri: • Zâhirî (Davud el İsbehani ve İbn Hazm) • Selefî (Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye) • Vahhâbîler (İbn-i Abd’ûl-Vahhâb) Şiîliğin İmamiye (Şiilik öğretisi) fıkhından Üç mezhep: • Zeyd’îyye (Zeyd bin Ali bin Zeynelâbidîn) • İsmâ‘îl’îyye/Yedicilik (Nizârî ve Mustâ‘lî) • İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) (Câferî ve Alevilik) Bâtınîler: • Dûrz’îyye • Nusayr’îyye • Ahmed’îyye Haricîler: • İbadiyye
İ'tikadî mezhepler İslâm'da İ'tikadî mezhepler • Asarî (Eserler) • Selef’îyye (Hanbelîler) • Şeyh’ûl-İslâm İbn-i Teymiyye • Ghulat Selef’îyye • Vahhabilik • Ehl-i Hadis • Cebriyye • Cebriye-i Hâlisa • Cebriye-i Mutavassita • Eş'ârîyye • Bâkıllân’îyye • Gazzâl’îyye • Bâtınî-Eş'ârîlik • Sünnilik Tarikat • Mâtürîdîyye • Kaderiyye • Cuhen’îyye (Irak Kolu) • Dımeşk’îyye (Şam Kolu) • Mutezile • Vâsıl’îyye • Huzeyl’îyye • Nazzâm’îyye • Hâitı’îyye • Bişr’îyye • Mâ’mer’îyye • Muzdâr’îyye • Sumâm’îyye • Hişâm’îyye • Câhiz’ıyye • Hayât’ıyye • Cûbbâ’îyye • Befşem’îyye • Ghulat Mutezile • Hâbit’îyye • Hımâr’îyye • Bâtınî-Mutezile • Müteşeyyî’ Tarikat • Mürcie • Sünnilik Mürcie • Bid'atçı Mürcie • Kerrâm’îyye • Müşebbihe (Antropoteizm) • Hulmân’îyye • Mücessime (Hulûl) • Ebû Müslim Horasânî • Sinbâd • El-Mukanna • Babekiyye • Hattâbiyye • Bezîg’îyye • Hattâbiyye • Muammer’îyye • Umeyr’îyye • Mufaddal’îyye • Muhammise • Cevâlik’îyye • Rum Abdalları • Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh)/Yedicilik • Karmat’îyye (Hamdân Kârmat) (Yediciler) • Türkistan Aleviliği (Nâsır Hüsrev) • Tasavvufî-Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh) • Alevilik • Alevilik Tarikat • İbâh’îyyûn • Nusayrilik (Nusayriler) • Dürzîlik (Hâkim bi-EmrʿAllâh) • Haşhaşiler (Hasan Sabbah) • Babailik (Baba İlyâs Horasanî) • Kızılbaş • Hurûfîlik (Fadl’Allah Yezdânî) • Bektaşilik (Balım Sultan) Kaynak: Muhammed Ebû Zehra, İslâm’da Siyâsî ve İ’tikadî Mezhepler Tarihi, Ethem Ruhi Fığlalı ve Osman Eskicioğlu Tercümesi, Yağmur, İstanbul, 1970.
Siyâsî mezhepler İslâm'da Siyâsî ekôller • Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnîler ve Zeydîler • Şîʿa-i Ulâ (Sünnilik) • Hanefîlik • Malikîlik • Şafiîlik • Zâhîrîler • Davud el İsbehani • İbn Hazm • Hanbelîlik • Selef-i Salihin • İbn Teymiye • Ghulat Selef’îyyûn • Vahhabilik • Zeydîlik • Betr’îyye/Sâlih’îyye • Cerîr’îyye/Süleyman’îyye • Yemen Zeydiliki • Kâsım’îyye • Hadâv’îyye • Muhteria • Mutarrif’îyye • Alavîler • Hasan el-Utruş • Kâsım’îyye • Ghulat Zeydilik • Cârûd’îyye • Nâim’îyye • Ya'kûb’îyye • Hariciler • Ezarikâ • Sufr’îyye • Necedât • Acrâd’îyye • İbâz’îyye • Ghulat Hariciler • Yezîdiyye • Meymuniye • Galiyye • Sebe’îyye (Abdullah bin Sebe) • Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî) • Bezîg’îyye • Hattâbiyye • Keysân’îyye • Muhtar es-Sekafi/Keysân’îyyet-ûl-Hullas • Hâşim’îyye • Harb’îyye • Muâv’îyye/Cennâh’îyye • Hâris’îyye • Beyân’îyye • Ravendiyye • Rizamiyye • Ebû Müslim Horasânî • Sinbâd • Berkûk’îyye • Havâl’îyye • Muhammira • El-Mukanna • Hurremiyye • Babekiyye • Babek Hürremi • Kızılbaş • Kûl’îyye • İshâk et-Türk’îyye • Riyâh’îyye • Kerbiyye • Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh) • Hallâc’îyye • Hulûl’îyye • Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîlik) • Hulmân’îyye • Karmatîlik • Ebû Saʿid’îyye • Cennâb’îyye • Ghulat Ezoterizmyye (Bâtınîlik) • Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî • Hâkim’îyye (Dürzîlik) • Haşhaşiler (Alamut Kalesi) • İmamiye (Şiilik öğretisi): İsmaililik ve İsnâaşeriyye • İmamiye (Şiilik öğretisi)-i Seb’îyye (İsmaililik)/Yedicilik • Yediciler (Yediciler) • Mustâ‘lîler (Mustali fıkhı) • Mecîd’îyye/Hâfız’îyye • Tâyyîb’îyye (Tayyib Ebu'l-Kasım) • Davudî İsmailîlik • Süleymanî İsmaililik • Alavî Buhra • Kutbî Buhra • Nizârîler (Nizâr’îyye) • İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) • Caferilik • Ahbâr’îyye • Usûl’îyye • Alevilik • Ghulat İmamet • Mûgır’îyye • Mansûr’îyye • Azâkıra • Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye) • Zemm’îyye • Ayn’îyye • Mim’îyye • Sîn’îyye • Muhammise • Şûray’îyye • Gurâb’îyye • Zübâb’îyye • Nusayrilik • Şemânîlik’den İslam’e bağlananlar • Babailik • Vefâ’îyye • Kızılbaş • Çepniler • Tahtacılar • Baba Rasûl (İlyâs’îyye) • Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye) • Behlül Baba • Aybek Baba • İshâk Baba (İshâk’îyye) • Burak Baba (Burak’îyyûn) • Lokman Baba (Yesevilik) • Haydar Baba (Haydarîlik) • Hacı Bektâş (Bektaşilik) • Balım Sultan (Dedebabalık) • Demir Baba (Âli’îyye) • Harabâti Baba (Harabât’îyye) • İslâmiyet’ten çıkan Dinler • Haşhaşiler • Ali-İlahilik • Nusayrilik • Dürzîlik • Hurûfilik (Hurûfilik) • Nûktâvîlik (Noktacılık) • Dîn-i İlâhî • Şeyhîlik (Ahisâ’îyye) • Babilik (Ali Muhammed Şirazi) • Ezelî Bâbîler (Subh Ezel) • Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh) • Ahmedîlik • İslam dışı dinler • Zerdüştlük • Zurvanizm • Mazdekçilik • Mani dini • Budizm • Sâbiîlik • Nebatiler • Luviler • Hitit mitolojisi • Yezdânizm • Ehl-i Hak • Yezîdîler • Işıkçılık Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayıncılık, İstanbul, 2011.
İmamî mezhepler • İmamet • Ghulât (Kökenciler) • Bazighîlik • Dhammîlik • Ghurabîlik • Hürremîlik (Muhammira) • Keysanilik (Keysanilik) • Berberîcilik • Haşimîlik • Karibîlik / Kuraybîlik • Sarrajcılık • Nusayrilik (Nusayrilik) • Haydariyye • Şemsiyye / Şimaliyye • Kameriyye / Kilaziyye • Gaybiyye • Ya’furîlik • Zeydilik (Zeydilik) • Dukeynîlik • Halefîlik • Heşebîlik / Sûrhabîlik • Jarûdîlik • Alavîler • Banu Ukheydhirîler • Büveyhoğulları • Cüstaniler • El-Mezîdiler • Hasnaviler • *İdrîsîler* • Hammudi Hanedanı • Kakuyiler • Yemen İmamları/Kralları • Süleymanîlik • Butrîlik / Tâbîrilik • Salihîlik • Vâsîtîlik • İsmaililik (Yedicilik) • Fâtımî Devleti • *Dürzîlik* • *Mustalilik* • Hafızilik • Tayyib Ebu'l-Kasım • Alavî Buhra • Davudî Bohralar • Hebtiahs Bohra • Etbe-i-Melek Bohra • İleri Davudî Bohra • Kutbî Bohra • Süleymanî Bohra • Sünnî Bohralar • Caferî Bohra • Patanî Bohra • Vohra Patel • *Nizarîlik* • Ağa Hanlar • I. Ağa Han Cemâati • II. Ağa Han Cemâati • III. Ağa Han Cemâati • IV. Ağa Han Cemâati • Elemût Devleti • Ensarîler • Haşhaşiler • Hasan Sabbah Haşhaşiler • Böszörmény • Fâtımî Devleti Himayeleri • Banu Kanz • Hamdânîler • Kelbîler • Mirdasiler • Sülâihiler • Yediciler • *Karmatîlik* • Jabrîler • Banu Ukaylîler • Uyunîler • Usfurîler • Jarvanîler • Caferilik (İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi)) • Ahbârilik • Afşar Hanedanı • Gence Hanlığı • *İlhanlılar* • Celayir Sultanlığı • Hurûfilik • Nûktâvîlik • Çobanoğulları • Serbedâriler • İnyuiler • Karabağ Hanlığı • Karakoyunlular • *Safevîlik* • Kızılbaş • Alevilik • Bektaşilik • Ahilik • Dedebabalık • Aliciler • Harabatîlik • Celâlîlik • Kalenderilik • Haydarîlik • Nimetullahîlik • Nurbahşîlik • Rufâilik • Galibi Tarikatı • Vefâîlik • Babailik • Barak Babacılık • Çınarcılık (Işık Alevîliği) • Yâresânizm (Yezdânizm'in Galiyye ve Kürt Aleviliği ile etkileşimi) • Safevî Devleti • Şeki Hanlığı • Şirvan Hanlığı • Zend Hanedanı • Şeyhilik • *Kaçar Hanedanı* • Babiliklik (Ali Muhammed Şirazi) • Bahâîliklik (Mirza Hüseyin Ali) • Usûlîlik • Kaçar Hanedanı • Pehlevi Hanedanı • İran • Sınıflandırılamayanlar • Eftahîlik / Fethîlik • Muhammedîlik • Tavûssîlik • Vâkıfîlik
g t d

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

VII. ve VIII. asırlarda faal olan bu mezhebin mensupları bugünkü Fas sınırları içerisinde yer alan Sicilmesse şehrini başkent edinerek Midrarîler Devleti'ni kurmuşlardır. Cezayir'in Tlemcen Bölgesi'ndeki Banû İfran (İrfanoğulları)^[1] Emevîler, Abbâsîler ve Fâtımîler'in o bölgedeki hâkimiyetinden hoşnut olmayan Ebû Kurra ve Ebū Yezīd Mukhallad ibn Keyrād el-Nukkari (Arapça: أبو يزيد مخلد بن كيراد; 873 - 19 Ağustos 947) önderliğinde mukavemet hareketleri tertip eden Sufri Berberiler'den oluşmaktaydı.^[2]^[3]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936 . M. Th. Houtsma Edition by BRILL, 1987. ISBN 90-04-08265-4. Page 265". 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2015.
^ "History of North Africa: Tunisia, Algeria, Morocco: From the Arab Conquest to 1830. Charles André Julien Publié par Praeger, 1970. Page 24". 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2015.
^ Ibn Khaldun, History of Berber, party: Banû İfran.

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]

el-Taberî cilt. 39 s. 217. Bugün sayıları hemen hemen tükenmiş olan Hariciler, Sufriyya/Saffriyah, Ezarika, Beyhesiyye, Necedat ve İbadiyye isimli gruplara ayrılırlar. Hayatta kalabilenler, Umman, Zenzibar, Kuzey ve Doğu Afrika tutunabilmişlerdir. Günümüzün Hariciler'i eskiye nazaran daha ılımlı İbadiler'dir.

g t d Hâricîler
İslam'da siyasi mezhepler	Acrâdiler Beyhesiyye Ezarika İbadilik Meymuniye Muhakkime Necedat Sa'labîler Sufriler Yezîdiyye
Önemli kişiler	Abdullah bin İbâz Abdû'l-Kerîm ibn-i Acrâd İbn-i Mülcem Câbir bin Zeyd Beyhesiyye Ebû Yezîd Makhlâd Keydâd en-Nukkarî Nâfi bin el-Ezrak Necedat Sa'labî ibn-i Amîra
Hanedanlıklar	Rüstemîler (777 — 909) Bânu Midrar (772 — 967) Bânu İfran (790 — 1066) Zanzibar Sultanlığı (1856 — 1964) Umman (1774 — )

İslam ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.