Lea

Lea (veya Leah, İbranice: לֵאָה‎, lit. "yorgun"), İbrani din büyüğü Yakup'un iki eşinden ilki olup Tekvine göre On İki İsrail Kabilesinden altısının ve ayrıca bir de kızın annesidir. Lea, Lavan'ın kızı ve Yakup'un en çok sevip de evlenmek istediği Rahel'in ablasıdır. Lavan, Yakup'un annesi Rebeka'nn kardeşidir; dolayısıyla Lea Yakup'un kuzenidir.

Tevrat'ta Lea için "gözleri yumuşaktı" (İbranice: ועיני לאה רכות‎) der.^[1] Burada geçen "yumuşak" (רכות) kelimesinin "alımlı" mı yoksa "zayıf" anlamında mı olduğu tartışma konusudur. Bazı tercümelerde ise mavi veya açık renkli gözleri olduğu belirtilir.^[2] Raşi'ye göre Lea'nın gözleri zayıftı. Bu hikâyeye göre, Lea, Yakup'un büyük ikiz kardeşi Esav ile evlendirilecekti. Rabinik anlatımda Yakup ve Esav iki zıt kutuplardır; Yakup Tanrı korkusu olan bir bilge iken Esav cinayet ve zinaya karışmış bir putperestti. Fakat dendiğine göre, "Lavan'ın iki kızı vardı ve kardeşi Rebeka'nın iki oğlu. Büyük kız (Lea) büyük oğul (Esav) ile ve küçük kız (Rahel) küçük oğul (Yakup) ile evlendirilecekti."^[3] Bunu duyan Lea zamanının çoğunu Tanrı'ya kaderini değiştirmesi için ağlayıp yakararak geçirdi. Bu nedenle Tevrat, Lea'nın gözlerini ağlamaktan "yumuşadı" olarak tasvir eder. Lea'nın gözyaşlarını duyan Tanrı Lea'yı Yakup ile hatta Rahel'den evvel evlendirdi.

Lea, babası Lavan'ın kurduğu düzen sonucunda Yakup'un eşi oldu. Tevrat'a göre Yakup, kardeşi Esav'ın kendisi öldürmesinden korktuğu ve olası bir eş bulma umuduyla annesi Rebeka'nın kardeşi Lavan'ın memleketine gitti. Bir kuyu başında Lavan'ın genç kızı Rahel'i babasının koyunlarını güderken gördü ve onunla evlenmek istedi. Lavan, Yakup'a kendisinin yanında yedi yıl çalışırsa ona Rahel'i vereceğini söyledi. Lavan, düğün günü Rahel ile Lea'nın yerini değiştirdi ve ardından büyük çocuk evlenmeden küçüğünü evlendirmenin adetlere uymadığını belirtti.^[4] Lavan Yakup'a bir yedi yıl daha kendisinin yanında çalışırsa Rahel'i ona eş olarak vereceğini söyledi.^[5]

Lea, Yakup'un Reuven, Şimon, Levi, Yehuda, İssakar, Zevulun isimli 6 oğlunun ve kızı Dina'nın annesidir. Rahel'in çocukları olmayınca bir aile kurmak için hizmetçisi Bila'yı Yakup'a sundu ve ondan Dan ve Naftali isimli iki oğul sahibi oldu. Bunu üzerine halihazırda dört oğlu bulunmasına rağmen Lea hizmetçisi Zilpa'yı Yakup'a sunup ondan Gad ve Aşer isimli iki oğlu daha oldu. Bazı görüşe göre Bila ve Zilpa Rahel ve Lea'nın yarı kardeşleridir.^[6]

Lea bir süredir çocuk doğuramadı. Oğlu Reuven bir gün tarladan dönerken üremede yardımcı olduğuna inanılan bir adam otunu annesine getirdi.^[7] Bir türlü çocuğu olmayan Rahel hüsrana uğradığından adam otu karşılığında Yakup'u bir geceliğine Lea'ya bırakmayı teklif etti. Bunu kabul eden Lea o gece İssakar'a hamile kaldı. Ardından Zevulun ve Dina'yı da doğurdu. Fakat Tanrı Rahel'i unutmadı ve ona Yosef ve Benyamin'i verdi.

Hasidik metinlere göre iki kız kardeşin rekabeti evlilik kıskançlığından ötedir. Her ikisi de Tanrı'ya olan hizmetlerinde ruhani açıdan gelişebilmek için Tanrı'nın bir elçisi olduğuna inandıkları Yakup'a yakınlık gösterdiler. Bu sebeple Yakup'tan birçok çocuğu olmasını istediler ve hatta ailelerine yeni oğullar katabilmek için hizmetçilerini dahi Yakup'a sundular.^[8]

Lea Yakup'tan önce öldü.^[9] Hebron'da Makpela Mağarası olarak da bilinen Atababalar Mağarası'nda Yakup'un yanına gömüldüğüne inanılır. Bu mağarada ayrıca Avraham, Sara, İshak ve Rebeka da bulunur.^[10]

Tanrı Avraham'a verdiği sözü Lea aracılığıyla yerine getirdi. Oğlu Yehuda Yakup'un oğulları içinde en efektif lider ve en güçlü ulus oldu.^[11] Yehuda kabilesinden Kral David gibi önemli liderler çıktı. Bugünkü Yahudilerin Yehuda kabilesinden geldiğine inanılır. Hatta Mesih'in dahi Yehuda kabilesinden dolayısıyla Lea'nın soyundan geleceğine inanılır.^[12]

6'sı kendisinden ve 2'si hizmetçisinden olmak üzere 12 kabile liderlerinin 8'inin annesidir.