Orbuha

Orbuha (Gürcüce: ორბუხა), tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı Serinkuyu köyünün sınırları içinde ortadan kalkmış bir köydür.

Orbuha (ორბუხა), bugünkü Serinkuyu köyünün güneyinde bulunuyordu. Bu yer adı, "çifte meşe" anlamındaki Ormuha’dan (ორმუხა) değişime uğramış olabilir. Bu yer adı Türkçeye de Orbuha (اوربوخا) şeklinde girmiştir.^[1]

Orbuha köyünün bulunduğu Eruşeti, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Orbuha Kalesi de bu dönemden kalmıştır.^[2]

Orbuha köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı tahrir defterine, Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 19 Hristiyan haneden oluşuyordu. Hane reislerinin adları bu köyün o tarihte Hristiyan bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir. Hane reisleri Ağdgomel, Goça, Batata, Garsevan, Revaza, Maharebel, Badela, Elia, Camaspa, Eprem, Gogiça, Vardzel, İason gibi adlar taşıyordu. Köyde buğday, arpa, sebze, yonca yetiştiriliyor, arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.^[1][3]

Orbuha köyünün zaman içinde ortadan kalktığı veya başka bir köyün mahallesine dönüştüğü 19. yüzyıla ait kayıtlarda adının yer almamasından anlaşılmaktadır. Köyde günümüze ulaşan tek tarihsel yapı, Orbuha Kalesi'dir. Küçük bir yapı olan kale (9,8 × 8,6 m), Orbuha köyünün 1,2 km güneybatısında, Çoti (Çat) Suyu ile sol kolu Taneidani (Serinkuyu) Deresi’nin birleştiği yerdeki kayalık bölgede bulunmaktadır. Kale, kaba ve iri taşlardan (megalit) inşa edilmiştir. Kaleden günümüze kalan duvarların yüksekliği 2 metreyi bulur.^[2]