[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Hâlidîlik

Kontrol Edilmiş
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Halidilik sayfasından yönlendirildi)
Makale serilerinden
Ehl-i Sünnet ve'l Cemaat
İslam'da iman ve akide
İslam'ın beş şartı
Dört Halife
İslam mezhepleri

Eski fıkıh mezhepleri

İtikadî mezhepler
Dini-Siyasî hareketler
Hadis külliyatı

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

Nakşibendi Tarikâtı Hâlidilik kolu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nakşibendi Tarikâtı'nın Hâlidilik Kolu ile ilgili, Hâce Şâh Ghulam Ali Dehlevî'ye kadar Nakşibendi tarikâtı ile aynı silsileyi tâkip etmektedir. Türkiye'nin doğusu, Kuzey Irak ve Suriye'de yaygın olan bu kol adını Mevlânâ Hâlid-î Bağdâdî'den almaktadır.

Nakşibendi Tarikâtı Hâlidiye kolu altın silsilesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Hakkân’îyye, Tarikât, Silsile, Halid Bağdadî ve Silsile-i saadat
  1. İmâm'ul Embiyâ Seyyidina Muhammed
  2. Ebu Bekri’s-Sıddiyk
  3. Salmân-ı Fârisî
  4. Kâsım bin Muhammed
  5. Cafer-i Sadık
  6. Bayezid-î Bistamî
  7. Hâce Ebû’l Hasan Harakânî
  8. Ebu Ali Farmedi
  9. Yusuf Hemedani
  10. Abdu’l-Halık Gucdüvani
  11. Hace Arif Rivgiri
  12. Mahmud İncir Fagnevi
  13. Hâce Azîzan Ali Râmitenî
  14. Muhammed Baba Semasi
  15. Seyyid Emir Külal
  16. Muhammed Bahaüddin Nakşibend
  17. Hâce Alaaddin-i Attar
  18. Yakub Çerhi
  19. Hâce Ubeydullah Ahrar
  20. Hâce Muhammed Zahid
  21. Derviş Mehmed
  22. Muhammed Hacegi Emkengi
  23. Hâce Muhammed Bakibillah
  24. İmam-ı Rabbani Ahmed-i Faruk-i Serhendi
  25. Hâce Muhammed Masum
  26. Şeyh Seyfüddin Arif
  27. Muhammed Nurü’l-Bedvani
  28. Şemsüddin Habibullah İbn-i Mirza Can
  29. Hâce Abdullah Dehlevî, nâm-ı diğer Şâh Ğulam Ali Dehlevî
  30. Mevlânâ Hâlid Ziyauddin Bağdâdî (1779 - 1826 CE)

Hâlidî(K) / Nakşîbendî-Hâkkânî(H) Altın Zincir-Silsileleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Halid Bağdadî, Nakşibendiye, Tarikât, Silsile ve Gümüşhanevi Dergahı
#K/H Adı Mezarı Doğum Tarihi Vefât Tarihi
1 Seyyîdina Muhammed Medine, Suudi Arabistan 12 Rebiülevvel

(570/571 CE)

12 Rebiülevvel 11 AH

(5/6 Haziran 632 CE)

2 Seyyîdina Ebû Bekr-î Sıddık Medine, Suudi Arabistan 22 Cemaziyelahir 13 AH

(22 Ağustos 634 C.E)

3 Seyyîdina Salmân-ı Fârisî Medain, Irak 10 Receb 33 AH

(4/5 Şubat 654 C.E)

4 Imām Kâsım bin Muhammed bin Ebû Bekr, Ebu Bekr-i Sıddık'ın oğlunun oğlu Medine, Suudi Arabistan 23 Şaban 24 AH

(22/23 Haziran 645 C.E)

24 Cemaziyelahir 101/106/107 AH
5 Imām Jafar Sadiq, Ebu Bekr-i Sıddık'ın büyük kız-torunun oğlu Medine, Suudi Arabistan 8 Ramazan 80 AH

(5/6 Kasım 699 C.E)

15 Receb 148 AH

(6/7 Eylûl 765 C.E)

6 Hâce Bayazid-î Bestami Bistam, Semnan Eyaleti, İran 186 AH

(804 C.E)

15 Şaban 261 AH

(24/25 Mayıs 875 C.E)

7 Hâce Ebû’l Hasan Harakânî Kars / Türkiye 352 AH

(963 C.E)

10 Muharrem 425 AH

(5/6 Aralık 1033 C.E)

8 Hâce Ebû Ali Farmadî Tus, Horasan, bugünkü İran. 434 AH

(1042/1043 C.E)

4 Rebiülevvel 477 or 511 AH

(10 Temmuz 1084 / 6 Temmuz 1117)

9 Hâce Ebû Yakûb Yusuf Hamadānī Merv, Türkmenistan 440 AH

(1048/1049 C.E)

Receb 535 AH

(Şubat/Mart 1141 C.E)

- / 10 Ebû’l Abbas, el-Hidr

(Sadece Hakkani Silsilesi)

10/11 Hâce Abdul Halik Ghujdevanî Ghajdawan, Buhara, Özbekistan 22 Şaban 435 AH

(24/25 Mart 1044 C.E)

12 Rebiülevvel 575 AH

(17/18 Ağustos 1179 C.E)

11/12 Hâce Arif Reogari Reogar, Buhara, Özbekistan 27 Receb 551 AH

(15 Eylûl 1156 C.E)

1 Şevval 616 AH

(10/11 Aralık 1219 C.E.)

12/13 Hâce Mahmûd Anjir-Faghnavvî Buhara, Özbekistan 18 Şevval 628 AH

(18/19 Ağustos 1231 C.E)

17 Rebiülevvel 717 AH

(29/30 Mayıs 1317 C.E)

13/14 Hâce Azîzan Ali Râmitenî Harezm, Özbekistan 591 AH

(1194 C.E)

27 Ramazan 715 or 721 AH

(25/26 Aralık 1315 or 20/21 October 1321)

14/15 Hâce Muhammed Baba Semmâsî Samaas, Buhara, Özbekistan 25 Receb 591 AH

(5/6 Temmuz 1195 C.E)

10 Cemaziyelahir 755 AH

(2/3 Temmuz 1354 C.E)

15/16 Hâce Seyyid Emir Külâl Sauhaar, Buhara, Özbekistan 676 AH

(1277/1278 C.E)

Wed 2 Cemaziyelahir 772 AH

(21/22 Aralık 1370 C.E)

16/17 Hâce Muhammad Bâha'ûddin Nakşbend Buharî Kasr-ı Arifan, Buhara, Özbekistan 4 Muharrem 718 AH[1]

(8/9 Mart 1318 C.E)

3 Rebiülevvel 791 AH

(2/3 Mart 1389 C.E)

17/18 Hâce Ala'uddin Attar Buhari, Muhammad Baha'uddin Nakşibend'in dâmadı Jafaaniyan, Maveraünnehir (Özbekistan) Wed 20 Receb 804 AH

(23 Şubat 1402 C.E)

18/19 Hâce Yakûb Çerhî Gülistan, Duşanbe, Tacikistan 762 AH

(1360/1361 C.E)

5 Safer 851 AH

(21/22 Nisan 1447 C.E)

19/20 Hâce Ubeydullah Ahrar Semerkand, Özbekistan Ramazan 806 AH

(Mart/Nisan 1404 C.E)

29 Rebiülevvel 895 AH

(19/20 Şubat 1490 C.E)

20/21 Hâce Muhammad Zahid Vahşi Belh, Belh ilçesi, Belh Vilayeti, Afganistan 14 Şevval 852 AH

(11/12 Aralık 1448 C.E)

1 Rebiülevvel 936 AH

(3/4 Kasım 1529 C.E)

21/22 Hâce Derviş Muhammad, Hâce Muhammad Zahid Vakşhi'nin kızkardeşinin oğlu Asqarar, Özbekistan 16 Şevval 846 AH

(17/18 Şubat 1443 C.E)

19 Muharrem 970 AH

(18/19 Eylûl 1562 C.E)

22/23 Hâce Muhammad Amkanaki, Hâce Derviş Muhammad'in oğlu Amkana, Buhara, Özbekistan 918 AH

(1512/1513 C.E)

22 Şaban 1008 AH

(8/9 Mart 1600 C.E)

23/24 Hâce Muhammad Bâkî Billah Berang Delhi, Hindistan 5 Zilhicce 971 or 972 AH

(14 Temmuz 1564 / 3 Temmuz 1565)

25 Cemaziyelahir 1012 AH

(29/30 Kasım 1603 C.E)

24/25 Şeyh Ahmed el-Farûkî el-Sirhindî, Imâm Rabbânî Sirhind-Fategarh, Hindistan 14 Şevval 971 AH

(25/26 Mayıs 1564 C.E)

28 Safer 1034 AH

(9/10 Aralık 1624 C.E)

25/26 Imām Hâce Muhammad Masum Farukî, Imām Rabbānī'nin üçüncü oğlu Sirhind-Fategarh, Hindistan 1007 AH

(1598/1599 C.E)

9 Rebiülevvel 1099 AH

(13/14 Ocak 1688 C.E)

26/27 Hâce Muhammad Saifuddin Farukî, Muhammad Masum Farukî'nin oğlu
Sirhind-Fategarh, Hindistan 1049 AH

(1639/1640 C.E)

19 or 26 Cemaziyelevvel 1096 AH (Nisan 1685 C.E)
27/28 Sayyid Nûr Muhammad Badayuni Delhi, Hindistan 11 Zilkade 1135AH

(12/13 Ağustos 1723 C.E)

28/29 Şehîd Mirza Mazhar Can-ı Cânân, nâm-ı diğer Şems-ud-Dīn Habīb Allāh Delhi, Hindistan 11 Ramazan 1111 AH

(2/3 Mart 1700 C.E)

10 Muharrem 1195 AH

(Cuma, 5 Ocak 1781 C.E)

29/30 Hâce Abdullah Dehlevî, nâm-ı diğer Şâh Ghulam Ali Dehlevî Delhi, Hindistan 1156 AH[2]

(1743 C.E)

22 Safer 1240 AH

(15/16 Ekim 1824 C.E)

30/31 Hazrat Mevlânâ Muhammed Hâlid-î Bağdâdî, Zia-ûd Dîn
(Hâlid'îyye silsilesi buradan sonra pek çok kola ayrılmaktadır. Altın Zincirler Nakşîbendî-Silsile-i Zeheb, Hâkkanî Silsilesi ve aşağıda gösterildiği şekilde Dağıstan Nakşîbendî-Mûceddîdî Hâlidîye-Mahmûdîye Silsilesi olarak devam etmektedir.)[kaynak belirtilmeli] 		Karadağ, Süleymaniye, Irak

(1779 C.E)

(1827 C.E)

Silsile-i Zeheb (Altın Zincir)

[değiştir | kaynağı değiştir]

31. Abdullah el Mücaviru fi Beledillah

32. Muhammed Mustafa İsmet Garibullah Büyük Şeyh Efendi

33. Halil Nurullah el Zağravi

34. Ali Rıza el Bezzaz

35. Ali Haydar El Ehishev

36. Şeyhuna MAHMUD EL OFİ

Mahmud Ustaosmanoğlu

Arvâsî Nakşibendi Silsilesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

31. Seyyid Tâhâ-i Hakkârî

32. Seyyid Fehîm Arvâsî

33. Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (Bu silsile burada son bulmaktadır. Yerine halife bırakmamıştır.)[3]

Palevi Nakşibendi Silsilesi / Silsile-i Nakşibendi Hâlidi Palevi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Devamı Palevi kolunun ana silsilesidir. Şeyh Ali Sepdi'den itibaren halifelerin kendi silsileleri mevcuttur.)[4][5][6][7]
31. Şeyh-ul Meşayih Seyyidina Ali Es-Sebdi Palevi Diyarbekiri
32. Şeyh Mahmud Fevzi Efendi Palevi
33. Şeyh Muhammed Said Efendi Palevi
34. Şeyh Ali Rıza Efendi Palevi
35. Şeyh Muhammed Emin Efendi Palevi

Dağıstan Nakşîbendî-Müceddîdî Hâlidîye-Mahmûdîye Zincir-Silsilesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Dağıstan, Halid Bağdadî, Nakşibendiye, Tarikât ve Silsile-i saadat

Devamı Dağıstan Nakşibendi-Mahmûdîye kolunun silsilesidir.
31. İsmail el-Kurdumeri
32. Muhammad Salih Şirvani
33. İbrahim Kudkaşani
34. Hacı Yunus Effndi Lalali ed-Dağıstani (- 1277 H)
35. Mahmud Efdndi ad-Daghestani
36. Cebrail Afandi ad-Daghestani
37. Abdurrahman Hacı Asawi ad-Daghestani
38. Hasan Hilmi Efendi ad-Daghestani (1852-1937 M)
39. Muhammad Ya`sub ad-Daghestani
40. Humayd Efendi Handiqi ad-Daghestani (1868-1952 M)
41. Husenil Muhammad Efendi `Uribi ad-Daghestani (1862-1967 M)
42. Muhammad Arif bin Hasan Hilmi al-Kahibi ad-Daghestani (1900-1977 M)
43. Muhammad Sa`adu Hajj Efendi Batluhi ad-Daghestani (1915-1995 M)
44. Abdulhamid Efendi al-İnhi ad-Daghestani
45. Hamzat Efendi Tlaqi ad-Daghestani
46. Muhammad Efendi Huçadi ad-Daghestani
47. Badrudin Efendi al-Botlihi ad-Daghestani
48. Shaykh Said Efendi al-çirkavi ad-Daghestani (1937- M)
49. Abdulcelil Efendi ad-Daghestani (1949 - M)

Haznevi Silsile-i Şerifi

[değiştir | kaynağı değiştir]

31. Seyyid Abdullah Şemdini
32. Seyyid Taha Hakkari
33.Seyyid Sıbgatullah Arvasi
34.Şeyh Abdurrahman Taği
35.Şeyh Fethullah Verkanisi
36.Şeyh Muhammed Ziyaeddin Nurşini
37.Şeyh Ahmed Haznevi [8]

38. Şeyh Seyyid Abdülhakim Bilvânisî

39. Şeyh Seyyid Muhammed Râşid

40. Gavsi Sani Şeyh Seyyid Abdulbakî El-Hüseynî

41."Seyda Şeyh Seyyid Muhammed Saki El-Hüseyni"

41. “Gavsi Nizam Mevlana Şeyh Seyyid Muhammed Mübarek El-Hüseyni

41. “Gavsu Sakaleyn Şeyh Seyyid Muhammed Fettah El-Hüseyni”

Altın Silsile - Haznevi Silsile-i Şerifi (2)

[değiştir | kaynağı değiştir]

31. Seyyid Abdullah Şemdini
32. Seyyid Taha Hakkari
33.Seyyid Sıbgatullah Arvasi
34.Şeyh Abdurrahman Taği
35.Şeyh Fethullah Verkanisi
36.Şeyh Muhammed Ziyaeddin Nurşini

37.Şeyh Ahmed Haznevi [8]

38. Seyda Şeyh Muhammed Maşuki Mekki (Rh.A) (1906 - 1975 M)

39. Kutbü'l-aktâb Şeyh Muhammed Nayir Erzincani (1934 - )

Gümüşhanevî Tekkesi[9] Silsile-i Şerifi

[değiştir | kaynağı değiştir]

31. Ahmed İbn-i Süleyman el-Ervâdî [10](Rh.A) (- 1858 M)
32. Ahmed Ziyâüddîn-i Gümüşhânevî[11] (Rh.A) (1813 - 1893 M)
33. Kastamonu'lu Hasan Hilmi (Rh.A) (1824 - 1911 M)
34. Safranbolulu İsmâil Necâti[12] (Rh.A) (-1919 M)
35. Ömer Ziyâüddîn-i Dağıstânî[13] (Rh.A) (1849 - 1920 M)
36. Tekirdağlı Mustafa Feyzi (Rh.A) (1851 - 1926 M)
37. Hacı Hasib Efendi (Rh.A) (1864 - 1949 M)
38. Abdülaziz Bekkine[14] (Rh.A) (1895 - 1952 M)
39. Mehmed Zâhid Kotku[15] (Rh.A) (1897 - 1980 M)
40. Prof.Dr. Mahmûd Es'ad Coşan[16] (Rh.A) (1938 - 2001 M)
41. Muharrem Nureddin Coşan[17]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Faiz Naqshband (Urdu Translation): Malfuzat of Shah Ghulam Ali Dehlavi, p.46". 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2012. 
  2. ^ "Faiz Naqshband (Urdu Translation): Malfuzat of Shah Ghulam Ali Dehlavi, p.325". 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2012. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2015. 
  4. ^ Secere-i Nakşibendiye-i Halidi Palevi (Palevi-Nakşibendi)
  5. ^ “İki Ğavs’ı Enam, Seyid Ali Es-Sebti, Seyyid Ahmed El Kurdi” – Mehmet İhsan Hattatzade (Palevi-Nakşibendi)
  6. ^ “Tasavvuf Yolunda Manevi Cihad" - Muhammed İhsan OĞUZ - Oğuz Yayınları (Palevi-Nakşibendi)
  7. ^ "Seyyid Muhammed Şerif Buhari (Palevi-Nakşibendi)". 9 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2014. 
  8. ^ a b "Haznevi Yolu Silsile-i Şerifi". 1 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "GÜMÜŞHÂNEVÎ TEKKESİ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 20 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  10. ^ "ERVÂDÎ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  11. ^ "GÜMÜŞHÂNEVÎ, Ahmed Ziyâeddin". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  12. ^ "İSMÂİL NECÂTİ EFENDİ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  13. ^ "DAĞISTÂNÎ, Ömer Ziyâeddin". TDV İslâm Ansiklopedisi. 6 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  14. ^ "BEKKİNE, Abdülaziz". TDV İslâm Ansiklopedisi. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  15. ^ "Mehmed Zahid KOTKU(Hayatı ve Eserleri) - Server Kürsü". serverkursu.com. 26 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  16. ^ "Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN(Hayatı ve Eserleri) - Server Kürsü". serverkursu.com. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
  17. ^ "Muharrem Nureddin COŞAN(Hayatı ve Eserleri) - Server Kürsü". serverkursu.com. Erişim tarihi: 12 Şubat 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hâlidîlik&oldid=33540758" sayfasından alınmıştır