Félix Houphouët-Boigny

Félix Houphouët-Boigny
Fildişi Sahili Devlet Başkanı
Görev süresi 3 Kasım 1960 - 7 Aralık 1993
Yerine geldiği	Makam oluşturuldu
Yerine gelen	Henri Konan Bédié
Fildişi Sahili Başbakanı
Görev süresi 7 Ağustos 1960 - 27 Kasım 1960
Yerine geldiği	Makam oluşturuldu
Yerine gelen	Makam kaldırıldı
Kişisel bilgiler
Doğum	18 Ekim 1905(1905-10-18) Yamoussoukro, Fildişi Sahili, Fransız Batı Afrikası
Ölüm	7 Aralık 1993 (88 yaşında) Yamoussoukro, Fildişi Sahili
Partisi	Fildişi Sahili Demokrat Partisi
Evlilik(ler)	Marie-Thérèse Houphouët-Boigny

Félix Houphouët-Boigny (18 Ekim 1905 - 7 Aralık 1993), Fildişili doktor ve siyasetçi. Houphouët-Boigny, Afrika ülkesi Fildişi Sahili'nin ilk devlet başkanı olarak 1960 yılından 1993 yılındaki ölümüne kadar 33 yıl devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

1905 yılında ailesinin şef olduğu ve kakao ve kahve yetiştiricisi olarak görev yaptıkları Akoué kabilesinin bir üyesi olarak dünyaya gelen Houphouët-Boigny, 1915 yılından itibaren o dönemde başkent olan Bingerville'de ilk öğretim hayatına başlamıştır. 1921 yılından itibaren Dakar'da tıp alanında öğrenim görmeye başlayan Houphouët-Boigny, 1925 yılında asistan doktor olarak tezini tamamlayarak 1940 yılına kadar bu mesleği uygulamıştır.

1939 yılında kabilesinin şefi seçilen Houphouët-Boigny, 1944 yılında siyahi kakao ve kahve yetiştiricilerine karşı ayrımcılık yapılması nedeniyle Afrika Çiftçi Sendikası'nı (Syndicat Agricole Africain - SAA) kurmuştur. Bu sendikanın genel başkanı olarak üyesi bulunduğu 20.000'e yakın çiftçi ile ülke genelinde siyahilerin hakları, zorunlu çalışmanın kaldırılması gibi konularda faaliyetlerde bulunmuştur. Bu oluşumun etkisi ile 1945 yılında Fildişi Sahili Demokratik Partisi'ni (Parti Démocratique de Côte d’Ivoire) kurarak bugüne kadar bölgesel olan gücünü içerisinde öğrenci ve entelektüel kişileri de içerisine alacak şekilde Abidjan'a kadar genişletmiştir.^[1]

Kasım 1945 ile Haziran 1946 yılında gerçekleştirilen vekil seçimlerinde Paris'e vekil olarak gitmiştir. 1946 yılından 1959 yılına kadar Fransa'da bulunan Houphouët-Boigny, bu süreçte ülkesi de dahil Fransa'nın denizaşırı koloni bölgelerinin hakları konusunda faaliyetlerde bulunmuş, Dördüncü Fransız Cumhuriyeti'nde gerçekleştirilen referandumda bu hakların kısıtlanması yönünde kararların oylamaya sunulması ve akabinde de kabul edilmesi ile birlikte, Afrika kökenli diğer vekiller ile Bamako'da toplantı gerçekleştirmiştir. Bu toplantıda Afrika Demokratik Topluluğu'nun (Rassemblement Démocratique Africain - RDA) genel başkanlığına seçilen Houphouët-Boigny, bünyesine dönemin Fransa'nın koloni bölgelerin önemli Afrikalı liderlerini dahil etmiştir. 1950 yılında Fildişi Sahili'nde yaşanan kanlı olaylar neticesinde kendisi hakkında yakalama kararı çıkartılmış olsa da, diplomatik dokunulmazlık sayesinde kendisine karşı bir işlem sağlanamamıştır. 1951 ile 1956 yılları arasında geri planda kalmayı tercih eden Houphouët-Boigny, 1956 yılında bakan olarak hükûmet içerisinde yer almış, Gaston Defferre ile Fransa denizaşırı bölgelerin durumunu yasal çerçeveye alma imkânını veren loi-cadre yasası üzerinde çalışmıştır.

Dördüncü Fransız Cumhuriyeti'nin çökmesi ile birlikte kurulan Beşinci Fransız Cumhuriyeti'nde anayasanın oluşturulması konusunda katkı sunan Houphouët-Boigny, 1959 yılına kadar Charles de Gaulle hükûmetinde bakan olarak görev almıştır.

1959 yılında ülkesine geri dönen Houphouët-Boigny, ülkesinde hükûmetin başına geçmiş ve Afrika koloni bölgelerinin kısa sürede bağımsızlıklarını kazanmaması gerektiğini ifade etmiştir.^[2] Ancak 1959 yılının sonlarına doğru bağımsızlık yanlısı bir tutum içerisine giren Houphouët-Boigny, ülkesinin 7 Ağustos 1960 tarihinde bağımsızlığını kazanmasını sağlamıştır.

27 Kasım 1960 yılında gerçekleştirilen ilk seçimlerde oyların %98'ini elde eden Houphouët-Boigny, bağımsız ülkenin ilk başbakanı olarak başbakanlık makamına seçilmiştir. Bu görevi kısa bir süre yürüten Houphouët-Boigny, Kasım 1960 tarihinden itibaren ülkenin ilk devlet başkanı olarak devlet başkanlığı makamına çıkmış ve başbakanlık makamını kaldırmıştır. Devlet başkanlığı görevini 1965, 1970, 1975, 1980, 1985 ve 1990 yıllarında gerçekleştirilen seçimleri de kazanarak 33 yıl boyunca sürdüren Houphouët-Boigny, 7 Aralık 1993 yılında ölmüştür.^[3]

Wikimedia Commons'ta Félix Houphouët-Boigny ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• African Elections Database seçim sonuçları14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• La documentation Française'da yer alan kısa biyografi 8 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)