Dardania (eyalet)
Dardania (/dɑːrˈdeɪniə/ Latince: Dardania), Orta Balkanlar'da bir Roma eyaleti.
Başlangıçta Mezya'da gayri resmi bir bölgeydi (87–284), daha sonra idari bölge olarak Moesia Piskoposluğunun (Diokisliğinin) (293–337) bir parçası haline geldi. Roma fethinden önce klasik antik dönemde bölgede yaşayan Dardani kabilesinden adını almıştır.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Dardania, adını MÖ 4. yüzyılda bölgede yaşayan ve Dardanya Krallığı'nı oluşturan Dardani kabilesinden almıştır. Bölgenin doğu kısımları Trakya-İlirya etkileşim bölgesinde bulunuyordu. Arkeolojik araştırmalarda, İliryalı isimleri batı Dardanya'da (bugünkü Kosova) baskınken, Trakyalı isimleri çoğunlukla doğu Dardanya'da (bugünkü güney-doğu Sırbistan) bulunur. Batı Dardania'da Trakyalı isimleri yoktur; doğu kesimlerinde bazı İliryalı isimleri görülmektedir. İktidardaki seçkinler de dahil olmak üzere, Dardania'daki İliryalı isimlerin güney İliryalılarınkilerle yazışması, Dardania'nın bazı bölgelerinde bir "trakyanizasyon" olduğunu göstermektedir.[1] Keltler MÖ 279'da Dardanya'da bulunmaktaydı.[2]
MÖ 179'da Bastarnae, Dardanya'yı fethetti ve daha sonra Dardaniler MÖ 174'te Bastarnaeler açısından bir felaketle sonuçlanan bir savaşla onları Dardanya'dan çıkardı, birkaç yıl sonra, MÖ 170'te Makedonlar Dardanileri mağlup etti ve topraklarına kattı.[2] Makedonya ve İlirya MÖ 168'de Roma himayesi altına alındı. [3] Kelt kökenli bir kabile olan Skordiskler, büyük olasılıkla MÖ 2. yüzyılın ortalarında Dardanileri bastırdı, ardından uzun süre Dardanilerden söz edilmedi. [2] MÖ 97'de Makedonya'daki Roma ordusu tarafından mağlup edilen Dardanilerden tekrar bahsedilir.[2] Roma işgali sırasında Dardani köleler ve özgür insanlar açıkça vardı.[3] Dardania erken dönemde Romalılaştırıldı.[3]
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Roma fethinden sonra, Dardania Mezya eyaleti olarak organize edildi.[4] Domitian (81-96) döneminde, 86'da Mezya, Yukarı ve Aşağı Moesia'ya (Mezya) (Moesia Superior ve Moesia Inferior) olarak bölünmüştür.[5] Dardania'nın eski adı Moesia Superior'ın yeni bir vilayet bölümü için kullanılıyordu.[6] Batlamyus (100–170), Dardania'yı Moesia Superior'un özel bir bölgesi olarak adlandırır.[2]
Moesia Piskoposluğu, İmparator Diocletian (284-305) tarafından kurulan bir piskoposluktu (diokislik). Onun saltanatı sırasında, piskoposluk, biri Dardania olmak üzere 11 vilayeti içeriyordu.[7] Dardania ve Moesia Prima, muhtemelen Diocletian zamanında Moesia Superior'dan bölünerek kuruldu.[7][2] ] İmparator I. Konstantin (r. 306–337) döneminde veya muhtemelen[7] sonrasında [13] Dardania ve Trakya'nın bazı bölgelerinde Dacia Mediterranea adında yeni bir idari birim oluşturuldu. [7] [2] İki yeni piskoposluk, Moesia ve Dacia, 4. yüzyılın ikinci yarısında, esasen Moesia'nın eski piskoposluk bölgesi ile aynı bölgeyi kapsayan, Illyricum'un yeni praetoria idaresi olarak gruplandırıldı.[7]
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]MS birinci yüzyıldaki Balkanlar'daki Hristiyanlık hakkında çok az şey bilinmektedir.[8] Dardania'dan Makedonya Piskoposu Dacus, Birinci İznik Konseyinde hazır bulundu (325).[8]
535 yılında İmparator I. Justinianus (527-565) , Justiniana Prima Başpiskoposluğunu, Dardania eyaleti de dahil olmak üzere Dioecesis Daciarumun tüm eyaletlerinde dini yargı yetkisine sahip bölgesel bir başpsikoposluk olarak kurdu.[9]
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Expositio totius mundi'ye göre (yaklaşık 350), Dardania, Makedonya'ya peynir ve domuz yağı sağlıyordu.[2]
Şehirler ve kasabalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Roma Dardaniası'nın ana merkezleri Scupi (Üsküp), Naissus (Niš) ve Ulpiana (Lipljan ) idi. [3] Moesia Superior zamanında, Dardania'daki kasabalar Scupi, Naissus, Ulpiana, Therranda, Vicianum, Vindenis, Velanis, Dardapara, Quemedava ve Damastion'u içeriyordu.
"Dardanya Savaşı" (MÖ 75-73) döneminde Romalılar Naissos'u işgal ettiler (Latince: Naissus ) ve burada bir lejyoner kampı kurdular. [10] Şehir (Roma öncesi ilişkilerde refugia ve vici olarak adlandırılır), stratejik konumu nedeniyle (Trakyalılarla sınırı oluşturuyordu[10] ) Moesia Superior'ın önemli bir garnizonu ve pazar kasabası olarak gelişti. [11] Romalılar ayrıca Municipium Dardanicum adında bir madenci kasabası kurdular.[6]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge, 5. yüzyılda Doğu-Batı Roma bölünmesinden sonra, Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası olarak kaldı. [2] Procopius (500–560), Balkan coğrafyasını tanımlamak için eski Roma eyaletlerinin isimlerini kullandı. "IV. Justinianus'un Binaları adlı kitaba göre, Dardania'da 8 yeni ve 61 restore edilmiş sur vardı.[12] Dardania, Justinian'ın restorasyon sürecinin ağırlıklı olduğu bir bölgeydi.[13] 518'de bir deprem Dardania'yı harap etti, ardından bunu nüfusun çoğunu öldüren ve bunu imparatorluğun savunmasını zayıflatan ve Dardania'yı zor duruma düşüren bir kıtlık izledi.[13] Florin Curta'ya göre 6. yüzyılda az sayıda Slav (Sclaveni ve Antalar) Balkanlara göç etti.[12]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- İliryalılar
- Dardaniler
- Dardania Krallığı
- Kosova Arkeolojisi
- Illyricum (Roma eyaleti)
- Kosova'daki Roma mirası
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Wilkes 1992
“ Whether the Dardanians were an Illyrian or a Thracian people has been much debated and one view suggests that the area was originally populated with Thracians who then exposed to direct contact with Illyrians over a long period. [..] The meaning of this state of affairs has been variously interpreted, ranging from notions of Thracianization' (in part) of an existing Illyrian population to the precise opposite. In favour of the latter may be the close correspondence of Illyrian names in Dardania with those of the southern 'real' lllyrians to their west, including the names of Dardanian rulers, Longarus, Bato, Monunius and Etuta, and those on later epitaphs, Epicadus, Scerviaedus, Tuta, Times and Cinna. ” - ^ a b c d e f g h i Mócsy 2014.
- ^ a b c d Papazoglu 1978.
- ^ Starinar. 45–47. Arheološki institut. 1995. s. 33. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ Balcanica. 38. SANU. 2008. s. 30. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ a b Wilkes 1992.
- ^ a b c d e Roisman & Worthington 2010.
- ^ a b Harnack 1998.
- ^ Turlej 2016.
- ^ a b Syme 1999.
- ^ Petrović 2007.
- ^ a b Curta 2001.
- ^ a b Bulić 2013.
