Hemşince
| Hemşince | |
|---|---|
| Հոմշեցի Homşetsi | |
| Ana dili olanlar | Türkiye'de (Artvin), Gürcistan, Rusya |
| Konuşan sayısı | 39.000- 44.000 [1]
|
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Ermeni alfabesi ve değiştirilmiş Türk alfabesi[3] |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | hy |
| ISO 639-2 | arm (B) hye (T) |
| ISO 639-3 | – |
 |
| Ermenice tarihi |
|---|
| dizisinin bir parçası |
|
|
Ermeni abecesi Ermenice'nin Latin abecesinde yazımı |
Hemşince (Ermenice: Հոմշեցի Homşetsi ya da kendi dilinde Homşetsi lizu "Hemşin Dili"), arkaik bir Ermenice lehçesi olup Batı Ermenice (Anadolu ağzı) içerisinde sınıflandırılır. Doğu Karadeniz'de kendilerini Hemşinliler olarak adlandıran kişilerce konuşulur.
Hemşin lehçesi, Türkiye'de başta Artvin'in Hopa ilçesindeki Laz köyleri içinde kalan bazı köylerde yoğun olmak üzere Borçka ilçesi ve bazı muhacirlerce Batı Marmara'da dil adaları şeklinde konuşulur. Bunun dışında Ermeni Soykırımı'ndan sonra sürgüne giden Hristiyan Hemşinlilerce; Gürcistan'ın özellikle Gagra kentinde, Rusya'nın da Stravropol oblastında yaşayan halk tarafından konuşulur. Tahminî konuşucu sayısı birkaç yüz bindir. Türkiye'de 40 bin kadar insan tarafından konuşulur. Batı Hemşin veya Rize Hemşin olarak adlandırılan coğrafi bölgede yaşayan Hemşinliler tarafından da 19. yüzyıl başlarına kadar konuşulduğu, günümüzde ise Hemşince alıntı sözcükler sadece Türkçe konuşma içerisinde varlığını sürdürmektedir.[4] Yazımı için Türkiye'de Latin alfabesi, Rusya'da Kiril alfabesi ve Ermenistan'da araştırma mahiyetinde Ermeni alfabesi kullanılmaktadır. Hemşince, UNESCO'nun dil atlasında yok olma tehlikesi olan diller listesindedir.[5]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Hemşin, Hemşinli ve Hemşince Hakkında Her Şey"
- "Hemşinli: Unutulan Karadenizli Ermeniler"
- "Müslüman Hemşinli Ermeniler Hakkında Materyaller" 11 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hemşince örnekleri
- Gertak (Gidiyoruz), Hemşince bir şiir, Türkçe çevirimiyle Hopa'nın Sesi
- Grup Vova - Yar Yar (Hemşince) Şarkı Youtube 3 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 1975 yılı köy nüfusu kayıtlarına göre anadili Ermenice 24.000, Türkçe olan 15-20.000 müslüman Hemşinli bulunmaktadır. P. A. Andrews, Ethnic Groups in the Republic of Turkey, Reichert, Wiesbaden, 1989, s. 130
- ^ http://www.yerkir.am/eng/?sub=news_arm&day=18&month=10&year=2005&id=19852[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Bert Vaux, "Homshetsma, The language of the Armenians of Hamshen", Hemşin'de 2007'de H. Simonian tarafından düzenlendi
- ^ Uwe Blaesing, "Armenian in the Vocabulary and Culture of the Turkish Hemshinli", Hemşin'de 2007'de H. Simonian tarafından düzenlendi
- ^ Türkiye’de 15 dil tehlikede! - Haber Türk 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(21 Şubat 2012) 28 Haziran 2012 tarihinde erişildi.