[go: up one dir, main page]

ภาษาพวน หรือ ภาษาลาวพวน เป็นภาษาในตระกูลขร้า-ไทที่มีผู้พูดในประเทศไทย ประเทศลาว และประเทศกัมพูชา[1][2] โดยเป็นภาษาของชาวไทพวนหรือลาวพวน คำศัพท์ใกล้เคียงกับภาษาลาวและภาษาไทยถิ่นอีสานมากกว่าภาษาไทยภาคกลางและเป็นภาษาที่ใกล้เคียงกันกับภาษาผู้ไทมาก มีเสียงพยัญชนะ 20 เสียง เป็นตัวสะกดได้ 9 เสียง มีเสียงควบกล้ำเฉพาะ /คฺว/ เท่านั้น สระมี 21 เสียง เป็นสระเดี่ยว 18 เสียง สระประสม 3 เสียง วรรณยุกต์มี 6 เสียง

ภาษาพวน
ພວນ, พวน
ประเทศที่มีการพูดประเทศไทย, ประเทศลาว
ชาติพันธุ์ชาวพวน
จำนวนผู้พูด300,000  (2003–2009)[1]
ตระกูลภาษา
ขร้า-ไท
ระบบการเขียนอักษรพวน, อักษรลาว, อักษรไทย, อักษรธรรมลาว
รหัสภาษา
ISO 639-3phu

ลักษณะเด่นของคำพวนเช่น ถ้าใช้ ก เป็นตัวสะกดจะไม่ออกเสียงตัวสะกด ดังเช่น หูก พวนออกเสียงเป็น หุ ปาก พวนออกเสียงเป็น ปะ แบก พวนออกเสียง แบะ

ส่วนคำที่ใช้สระใอไม้ม้วน (สระ ใ-) จะออกเสียงเป็น สระเออ เช่น บ้านใต้ พวนออกเสียงเป็น บ้านเต้อ ใกล้ พวนออกเสียงเป็น เค่อ ให้ พวนออกเสียงเป็น เห้อ ส่วนสระไอไม้มลาย (สระ ไ-) จะออกเสียงตามรูป เช่น ผัดไทยใส่ไข่ พวนออกเสียงเป็น ผัดไทยเส่อไข่ จะไม่พูดว่า ผัดเทอเส่อเข่อ ไม่มีเสียง ช ซึ่งจะออกเสียงเป็น ซ แทน เช่น ช้าง เป็น ซ้าง ช่วย เป็น ซ่อย ไม่มีเสียง ร ซึ่งมักจะออกเป็น ฮ แทน เช่น เรือน เป็น เฮือน ร่ำเรียน เป็น ฮ่ำเฮียน ไร่นา เป็น ไฮ่นา การออกเสียง ย และ ญ ลักษณะการออกเสียงของภาษาไทยนั้น ลิ้นจะอยู่กลางปาก แต่การออกเสียงของคนพวน ลิ้นจะแตะเพดานปากด้านหน้า

ตัวอย่างคำ[3][4][5]

แก้
พวน ลาว ไทย อีสาน
คึดญะ ຄຶດຍາກ หนักใจ คึดยาก
คึดฮู้ ຄຶດຮອດ คิดถึง คึดฮอด
เจ้าเป็นไทบ้านเลอ [6] ເຈົ້າເປັນໄທບ້ານໃດ คุณเป็นคนบ้านไหน เจ้าเป็นคนบ้านใด
เจ๊าแม่นเผอ ເຈົ້າແມ່ນໃຜ คุณเป็นใคร เจ้าเป็นใผ
บ๊าจ๊อน ກະຮອກ กระรอก กระฮอก
บ๊าแฮ้ง ອີແຮ້ງ อีแร้ง อีแฮ้ง
โบ่ง/ซ้อน ບ່ວງ ช้อน บ่วง/ซ้อน
ป่วง สืบต่อเดินทาง เที่ยวไปเรื่อย เที่ยวไปเรื่อย
ป่องเอี๊ยม ປ່ອງຢ້ຽມ หน้าต่าง ป่องเยี่ยม/หน้าต่าง
ไปกะเลอ/ไปเก๋อ ໄປໃສ/ໄປໃດ ไปไหน ไปใส
ไปแท้บ่ ໄປແທ້ບໍ່/ໄປອີຫຼີບໍ່ ไปจริง ๆ หรือ ไปอีหลีบ่
ไปนำกันบ๊อ ໄປນຳກັນບໍ່ ไปด้วยกันไหม ไปนํากันบ่
เผอ/ผู้เลอ ໃຜ/ຜູ້ໃດ ใคร/คนไหน ใผ/ผู้ใด
มันอยู่กะเลอบุ๊ มันอยู่ใสบ่ฮู้ มันอยู่ไหนไม่รู้ มันอยู่ใสบ่ฮู้
มากันหลายหน่อล้า มากันหลายคือกันน้อ มากันเยอะเหมือนกันนะ มากันหลายคือกันน้อ
มากี๊ท้อ มานี้เทาะ มานี่เถอะ มานี้เถาะ
หน้าแด่น หน้าผาก หน้าผาก หน้าผาก
หม่าทัน หมากกะทัน พุทรา บักทัน
หม่ามี้ หมากมี้ ขนุน บักมี้
หม่าหุ่ง หมากหุ่ง มะละกอ บักหุ่ง
หัวเจอ หัวใจ หัวใจ หัวใจ
เห้อ ให้ ให้ ให้
เอ็ดผิเลอ/เอ็ดหังก้อ เฮ็ดหยัง ทำอะไร เฮ็ดอีหยัง
ฮัก ฮัก รัก ฮัก

อ้างอิง

แก้
  1. 1.0 1.1 ภาษาพวน ที่ Ethnologue (25th ed., 2022) Closed access 
  2. Schliesinger, Joachim (8 October 2011). Ethnic Groups of Cambodia, Volume 3: Profile of the Austro-Thai-and Sinitic-Speaking Peoples. White Lotus Co Ltd. ISBN 978-9744801791. สืบค้นเมื่อ 17 February 2016.
  3. :: ประเพณี-วิถีชีวิต :: ไทยพวน[ลิงก์เสีย]
  4. "ชนชาติไทยพวน". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-12-16. สืบค้นเมื่อ 2010-02-27.
  5. "วัฒนธรรมไทยพวนบ้านหาดเสี้ยว". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-02-21. สืบค้นเมื่อ 2010-02-27.
  6. "ชาวพวนในภาคกลางและประเทศไทย". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-06-26. สืบค้นเมื่อ 2010-02-27.
  • วีระพงศ์ มีสถาน. สารานุกรมกลุ่มชาติพันธุ์ พวน. สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาชนบท. 2539.